پرتو خرد: (خلاصه کتاب عقل): تحریر درس گفتارهای دکتر سید محمد بنی هاشمی صفحه 190

8 _ 2 _ 4 _ همنشینی با حکما

حکیمان، یعنی عارفان و فقیهان «حقیقی» دین. حکمت، تفقّه دینی به معنای عامّ آن است که عبادت معبود بر پایه آن استوار می گردد و هیچ یک از متدیّنین، گریزی از آن ندارد. تفقّه، روح همه اعمال عبادی است که عبادت بدون آن، کالبدی بی جان و فاقد خیرات است.

«لا خَیْرَ فی عِبادَهٍ لا فِقْهَ فیها.»(1)

مجالست با حکماء، کمال عقل را سبب می شود:

«جالِسِ الْحُکَماءَ، یَکْمُلْ عَقْلُکَ وَ تَشْرُفْ نَفْسُکَ وَ یَنْتَفِ عَنْکَ جَهْلُکَ.»

«با حکیمان همنشین باش تا عقلت کمال یابد و نفست شریف شود و نادانی ات از تو منتفی گردد.»

شرافت در مقابل دنائت است. این مطلب وجدانی است که وقتی با غافلان می نشینیم، خواه ناخواه از آنها رنگ می پذیریم و دلباخته دنیا می شویم. امّا وقتی در محضر حکیمان به سر می بریم، حقایق پنهان را یاد می آوریم و از گفتار و کردار آنها به گنجینه عقلهایمان دست می یابیم.

8 _ 2 _ 5 _ تقوی

در این قسمت به بیانی عمیق از امیرالمؤمنین علیه السلام درباره تقوا و آثار آن توجّه می کنیم. حضرتش در موعظه به یکی از اصحاب، کلامی بلند دارند که در چند بند به نقل آن می پردازیم.

اوّل _ توصیه به تقوا

«أُوصیکَ وَ نَفْسی بِتَقْوی مَنْ لا تَحِلُّ مَعْصِیَتُهُ وَ لا یُرْجی غَیْرُهُ وَ لا الْغِنی إِلّا بِهِ.»