جایگاه عقلانیت در اسلام صفحه 124

فراز بیست و یکم: معیار قبولی اعمال

اشاره

بیست و یکمین فراز حدیث هشام به شرح زیر است:

«یَا هِشَامُ! قَلِیلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعَالِمِ مَقْبُولٌ مُضَاعَفٌ، وَکَثِیرُ الْعَمَلِ مِنْ أَهْلِ الْهَوَی وَالْجَهْلِ مَرْدُودٌ؛ ای هشام! عمل مختصر و کمی که شخص عالِمِ عاقل انجام دهد، هم قبول است و هم دو چندان می شود؛ امّا عمل زیادی که اهل هوی و هوس وانسان های جاهل به جا آورند پذیرفته نمی شود».

کیفیّت یا کمیّت؟

بسیار اتفاق می افتد که بین کمیّت و کیفیّت، تعارض واقع می شود. اگر به کمیّتِ عمل توجّه شود از کیفیّت آن کاسته می گردد و چنانچه به کیفیّت عمل توجّه شود مقدار آن زیاد نخواهد شد. در چنین مواردی ترجیح با کدام است؟

به مثال هایی در این زمینه توجه فرمایید:

1. نویسنده ای را در نظر بگیرید که اگر بخواهد کتاب های فراوانی بنویسد وآمار تألیفاتش را بالا ببرد، کیفیّت نوشته هایش پایین می آید، و اگر بخواهد یکی دو کتاب ناب و جامع و با کیفیّت بالا بنویسد، موفّق به نوشتن کتاب های زیادی نخواهد شد. چه کند؟

2. اگر مسئولین یک شهر بخواهند جمعیّت ها و هیئت های فراوانی را تأسیس