- مقدّمه 1
- موقعیّت علمی هشام بن حکم 3
- حدیث هشام بن حکم 3
- موضوع و اهمیّت روایت 4
- اشاره 5
- فراز اوّل: بشارت به عاقلان 5
- 1. آزادی بیان 5
- اشاره 6
- 3. مطالعه کتب مشکوک! 6
- 2. هدایت تشریعی و تکوینی 6
- 4. جایگاه عقل 6
- اوج شکوفایی عقل 7
- فراز دوم: راه های خداشناسی 9
- اشاره 9
- 1. آفرینش آسمان و زمین 10
- نشانه های شش گانه! 10
- اشاره 10
- 2. شب و روز 11
- 3. کشتی های موجود بر صفحه اقیانوس ها 11
- 4. باران های پربرکت 12
- 5. وزش بادها 13
- 6. ابرهای تحت فرمان 13
- فراز سوم: برهان نظم 14
- اشاره 14
- آیه اوّل: آیه تسخیر 14
- اشاره 14
- چگونگی تسخیر! 15
- آیه دوم: آفرینش شگفت انگیز جنین 16
- اشاره 17
- آیه سوم: سه موهبت بزرگ 17
- موهبت اوّل: نور 18
- موهبت سوم: هوا 19
- موهبت دوم: آب 19
- آیه چهارم: جلوه ای از معاد 20
- آیه پنجم: نشانه های عظمت پروردگار 21
- آیه ششم: رعد و برق 24
- اشاره 24
- یکی دیگر از نشانه های خدا 25
- اشاره 25
- مخاطبان قرآن 25
- 1. چگونگی تولید رعد و برق 25
- 3. برق، آیتی الهی 26
- 2. خدمات مهم برق 26
- آیه هفتم: فرمان های پنج گانه 27
- مصلحت و مفسده احکام الهی 27
- اشاره 27
- تفسیر اجمالی آیه 28
- آیه هشتم: دلیلی دیگر بر بطلان شرک 30
- اشاره 30
- 1. نظام برده داری در جهان و اسلام 30
- 2. گستره شرک و بت پرستی 31
- ترسیمی از قُبح شرک 32
- توحید، اصلی ترین مسئله در هر زمان 33
- نقش تعقّل و اندیشه 33
- فراز چهارم: راه رسیدن به سعادت در جهان آخرت 35
- اشاره 35
- ترسیمی از دنیا! 35
- شباهت بازی های کودکان با امور دنیایی 36
- تصویری دیگر از دنیا 38
- فراز پنجم: هشدار به بی خردان 40
- اشاره 40
- مجازات همجنس بازی 41
- بلاهای بزرگ عصر ما 42
- فراز ششم: عقل و علم 44
- اشاره 44
- عنکبوت 45
- تکیه گاه، فقط خدا باشد 45
- چه کسی مثال ها را می فهمد؟ 46
- توحید افعالی 46
- راه و رسم نیاکان! 48
- اشاره 48
- اشاره 48
- آیه اوّل: تقلید بی جا 48
- فراز هفتم: مذمّت بی خردان 48
- انواع تقلید 49
- آیه دوم: آلودگان به دنیا 51
- اشاره 51
- آیه سوم: حجاب معرفت 52
- ابزار شناخت 52
- اشاره 53
- علل انحطاط 53
- آیه چهارم: انسان نماهای پست تر از حیوان 53
- اشاره 54
- آیه پنجم: پراکندگی، ثمره بی فکری 54
- مسلمانان عصر ما! 55
- آیه ششم: خودفراموشی 56
- اشاره 58
- فراز هشتم: مذمّت اکثریّت! 58
- چرا اکثریّت، نفی شده است؟ 59
- مفاسد حکومت اکثریّت بی ایمان 60
- مغالطه ای آشکار 60
- اشاره 62
- فراز نهم: اقلیّت سالم 62
- آیه دوم: دوستان وفادار کم هستند 63
- آیه اوّل: بندگان شاکر 63
- آیه چهارم: مؤمنان اندک، امّا راستین 64
- آیه سوم: مؤمن آل فرعون 64
- اکثریّت ناصالح 66
- اشاره 66
- آیه دوم: بی خردان 66
- آیه اوّل: جاهلان 66
- آیه سوم: بی ادراکان 67
- حکومت اکثریّت! 67
- اشاره 69
- فراز دهم: اولوا الباب 69
- اولوا الباب کیانند؟ 71
- آیه اوّل: حکمت 71
- 1. معنای حکمت 71
- اشاره 71
- 3. خیر کثیر چیست؟ 72
- آیه دوم: راسخان در علم 72
- 2. تفسیر «من یشاء» 72
- آیه سوم: آیات الهی در آسمان و زمین 73
- آیه چهارم: بینایان و نابینایان 73
- آیه پنجم: عالمان و جاهلان مساوی نیستند 74
- آیه ششم: تدبّر در آیات قرآن 75
- آیه هشتم: پیوسته تذکّر بده 77
- آیه هفتم: هدایت و تذکّر 77
- آیه اوّل: سرگذشت پیشینیان، مایه عبرت 78
- اشاره 78
- فراز یازدهم: فهم و عقل 78
- آیه دوم: حکمت لقمان 80
- راه دست یافتن به جایگاه بالاتر عقل 81
- اشاره 81
- فراز دوازدهم: تواضع در برابر حق 81
- موانع رسیدن به حق 82
- موضع گیری های مختلف در برابر حق 84
- تصویری گویا از دنیا 85
- طوفان های جهان معاصر 87
- اشاره 87
- کشتی نجات لقمان 87
- 3. طوفان جنگ ها و درگیری ها 88
- 1. طوفان مفاسد اخلاقی 88
- 2. طوفان مشکلات اقتصادی 88
- تفکّر، در قرآن 89
- فراز سیزدهم: نشانه عقل 89
- اشاره 89
- تفکّر، در روایات 90
- نشانه تفکّر 91
- نمونه ای از متفکّران 92
- اشاره 94
- فراز چهاردهم: شناخت خردمندانه 94
- هدف از بعثت انبیا 94
- ثمرات سه گانه فعّال سازی عقل 95
- گوهر گران بهای عقل 95
- اشاره 99
- فراز پانزدهم: حجّت ظاهری و باطنی 99
- قاعده لطف 99
- 1. هماهنگی تکوین و تشریع 100
- 2. اقسام قوانین تشریع و تکوین 100
- 3. چراغ های هدایت 101
- فراز شانزدهم: ویژگی های عقل 103
- نشانه اوّل: شکر نعمت 103
- اشاره 103
- نشانه دوم: شکیبایی در برابر محرمات 106
- اشاره 107
- فراز هفدهم: آفات عقل 107
- 1. آرزوهای طولانی 108
- 3. شهوات نفسانی 109
- 2. فضول الکلام 109
- معنای زکات 112
- فراز هجدهم: آفات رشد اعمال 112
- اشاره 112
- آفت اوّل: هوای نفس 113
- چند روایت درباره هوای نفس 114
- آفت دوم: از کار انداختن عقل 114
- فراز نوزدهم: چاره تنهایی 117
- احساس تنهایی چرا؟ 117
- اشاره 117
- هجرت به کشورهای خارج 119
- اشاره 121
- فراز بیستم: روابط هفت گانه 121
- افراط و تفریط، ممنوع 122
- کیفیّت یا کمیّت؟ 124
- فراز بیست و یکم: معیار قبولی اعمال 124
- اشاره 124
- کیفیّت، مقدّم است 126
- اشاره 128
- تجارتخانه دنیا 128
- فراز بیست و دوم: تجارت پرسود 128
- حکمت در قرآن 129
- حکمت چیست؟ 130
- انواع مواهب و نعمت های دنیا 132
- اشاره 132
- فراز بیست و سوم: نشانه دیگری برای عاقلان 132
- جنون ثروت اندوزی 133
- مشکلات دنیا 136
- فراز بیست و چهارم: نگاه عاقلان به دنیا و آخرت 136
- اشاره 136
- مشکلات رسیدن به آخرت 137
- پاک زیستن در عصر ناپاکی ها! 138
- حقیقت زهد 140
- فراز بیست و پنجم: زاهدان دنیا و راغبان آخرت 140
- اشاره 140
- اضطراب و نگرانی ها 142
- طالب و مطلوب 143
- غنای ظاهری و باطنی 144
- فراز بیست و ششم: فایده عقل کامل 144
- اشاره 144
- فراز بیست و هفتم: عامل استمرار هدایت 147
- اشاره 147
- عاقبت به خیری 148
- فراز بیست و هشتم: برترین عبادت 150
- فراز بیست و نهم: عاقل دروغ نمی گوید 154
- اشاره 154
- قبح و زشتی دروغ 154
- راز اهمیّت فراوان صداقت 156
- رابطه عقل با صداقت و جهل با دروغ 158
- 1. رابطه دین و شخصیّت 159
- فراز سی ام: عقل و دین و شخصیّت 159
- اشاره 159
- 3. ارزشمندترین انسان ها 160
- 2. رابطه عقل و شخصیّت 160
- 4. بهای انسان 162
- استناد به کلمات اولیا و معصومان علیهم السلام 164
- اشاره 164
- فراز سی و یکم/ بخش اوّل: نشانه های سه گانه عاقل 164
- نشانه های عاقل 165
- عقل نظری و عملی 165
- مشکلات عصر ما 166
- آثار وضعی اعمال 167
- اشاره 169
- فراز سی و یکم/ بخش دوم: صفات صدرنشینان 169
- منظور از صدر مجلس چیست؟ 169
- مدیریّت در اسلام 170
- شرایط مدیریت در قرآن 170
- سخنی از امام مجتبی علیه السلام 172
- 1. همنشینی با نیکان 174
- اشاره 174
- فراز سی و یکم/ بخش سوم: اندرزهای امام سجاد علیه السلام 174
- 3. پیروی از حکمرانان عادل 175
- 2. مطالعه زندگی دانشمندان 175
- 4. بهره گیری صحیح از دارایی ها 176
- 5. مشاور خوب بودن 177
- 6. خودداری از آزار دیگران 178
- اشاره 179
- فراز سی و دوم: سفارشات پایانی 179
- استفاده بهینه از امکانات محدود 179
- اختلاف سطح خردها 181
- فلسفه اختلاف روایات 182
میهمان،آن هم درحدّمعقول.4. وسایلی برای تفریح سالم، باز هم در حدّ معقول.
سوم: فضول الدنیا: آنچه اضافه بر ضروریّات و رفاهیّات باشد جزء فضول الدنیاست و غالبآ جنبه هوسرانی دارد. و شاید بخش عظیمی از مواهب دنیا به قِسم سوم برگردد. داشتن چند مرکب و ویلا و آپارتمان، و ابزار و وسایل متعدّد ومختلف زندگی، و فراتر از آن، انباشت ثروت، فضول الدنیاست.
جنون ثروت اندوزی
برخی از مردم با این که ضروریّات و رفاهیّات زندگی را دارند باز هم به ثروت اندوزی می پردازند و از بالا رفتن حجم اموالشان لذّت می برند. این کار نوعی جنون محسوب می شود و می توان آن را جنون ثروت یا جنون فضول الدنیا نامید. در حالی که ثروت، ابزار و وسیله است، نه هدفی که انسان به عشق آن زنده بماند و شاد شود. متأسّفانه مشکلات و مفاسد دنیا براثر همین جنون است. ازجمله عامل و سرچشمه برخی از جنگ های ویرانگری است که در جهان رخ می دهد.
علّت ظلم و ستم بی حسابی که اکنون در خاورمیانه، به خصوص در فلسطین اشغالی، در جریان است، چیست؟ چرا بیش از 50 سال ملّتی اسیر چنگال های جنایت بار صهیونیست ها گشته و براثر ظلم فراوان آن ها، آواره کشورهای دیگر شده اند؟
جواب آن روشن است: عدّه ای از سرمایه داران یهودی در آمریکا و دیگر کشورها، فلسطین اشغالی را پایگاهی برای غصب حقوق مردم مظلوم فلسطین وکلّ مردم خاورمیانه قرار داده اند. آن ها که کارشان تولید سلاح های کشنده است برای ایجاد بازار کالاهای خود و ثروت اندوزی، منطقه را ناامن کرده و کشورها را از همسایگانشان می ترسانند، حتّی اگر بتوانند آتش جنگ را روشن می کنند تا سلاح هایشان به فروش برسد؛ زیرا آن ها جنون ثروت دارند.