جایگاه عقلانیت در اسلام صفحه 32

کرد و شعار آن حضرت «قولوا: لا اله الا الله، تفلحوا» بود. (1) و این مطلب به آن حضرت اختصاص نداشت، بلکه اوّلین دعوت تمام انبیا و پیامبران، دعوت به توحید و نفی شرک و بت پرستی بود؛ چون شرک، بزرگ ترین سدّ راه سعادت بشریّت محسوب می شد.

ترسیمی از قُبح شرک

آیه مورد بحث، استدلالی برای نفی شرک است. خداوند برای ترسیم قُبح شرک و بت پرستی، مثالی از زندگی خود انسان ها زده است. می فرماید:

آیا شما مشرکان، حاضرید بردگان خود را شریک زندگی خود سازید و هر دو با هم مساوی باشید؟ و خلاصه شراکتی یکسان با بردگان خود داشته باشید؟ وهمان طور که از خودتان و اموالتان دفاع می کنید و می ترسید که آسیب و ضرری به شما و اموالتان برسد، از آن ها هم دفاع کنید؟ قطعآ حاضر به این کار نیستید. شما که حاضر به شراکت با بردگان خود نیستید، چگونه سنگ و چوب فاقد شعور و احساس را شرکای خداوند قرار داده و برای آن ها عبادت می کنید، و در مقابلشان سجده نموده و حتی گاه فرزندانتان را در برابر آن ها قربانی می کنید؟

خلاصه این که شما که حاضر نیستید با بردگانتان، که موجوداتی جاندار وباشعور و عاقل هستند و گاه از خودتان فهمیده ترند، شریک شوید، چگونه موجوداتِ بی جانِ فاقدِ عقل و شعور را شریک خدا قرار می دهید؟

حقیقتآ شرک و بت پرستی، مسئله زشت و غیر عقلانی است، و به تعبیر حضرت ابراهیم علیه السلام باید به مشرکان و بت پرستان گفت: «(أُفٍّ لَّکُمْ وَلِمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللهِ)؛ اف بر شما و بر آنچه جز خدا می پرستید». (2)