جایگاه عقلانیت در اسلام صفحه 53

باشد؛ بلکه خود آن ها با اعمال نادرست، دشمنی و عصیان در برابر حق، روح خود را تاریک و چشم بصیرت و گوش شنوایشان را از کار انداخته اند؛ زیرا خداوند به هیچ کس ستمی روا نمی دارد.

آیه چهارم: انسان نماهای پست تر از حیوان

اشاره

به چهارمین آیه از آیات موانع شناخت، که آیه 44 سوره فرقان است، توجّه فرمایید:

«(أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاَّ کَالاَْنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلا)؛ آیا گمان می بری بیشتر آنان می شنوند یا می فهمند؟! آنان فقط همچون چهارپایانند، بلکه گمراه ترند!».

علل انحطاط

چرا برخی انسان ها آن قدر سقوط می کنند که بدتر از چهارپایان می شوند؟

در تفسیر نمونه علل زیادی برای این مطلب نوشته ایم (1) که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

1. چهارپایان استعداد و شعور درک حقایق را ندارند، امّا انسان این استعداد را دارد؛ بنابراین اگر از آن استفاده نکند و همچون حیوانات، به معارف دینی جاهل شود، از چهارپایان پست تر خواهد بود. اگر بچه شیرخواری در مجلس علمی فلان دانشمند شرکت کند و چیزی فرا نگیرد عیب و تعجب ندارد، چون استعداد یادگیری ندارد. امّا اگر انسان بزرگسال هوشیاری در چنان جلسه ای شرکت کند وچیزی یاد نگیرد، او را سرزنش می کنند که چرا باوجود استعداد لازم، چیزی

فرا نگرفتی؟