تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 130

را دور ریختم.بعد از حدود سی سال که کتاب انورالهدی چاپ شد آن را خواندم و دیدم صد رحمت به آنچه در مشهد شنیدم. (1)

دکترمهدی حائری یزدی در این باره این گونه می نویسد:

در سال های اخیر مردی دین دار(میرزا مهدی اصفهانی)در خراسان می زیست که از حسن سیرت و صفای نیت برخوردار بود.ولی آن فطنت وقاده ای که بتواند از پیچیدگی های فلسفی گذر کند و از مقدمات صحیح به نتایج حقیقی و قطعی رهبری شود را نداشت و به همین جهت از اختلاف آراء فلاسفه ضربت روحی خورد و آن را به طور کلی دلیل بر عقم قیاسات و اشکال منطقی تصور می کرد و راه خرد را بن بست و عقل را عاطل و بی اعتبار می پنداشت و به یاران خود که مجذوب او بودند و روزنه بینش خود را به کلی کور کرده بودند،مطالبی بدین نمونه می گفت و به خیال آن که رونق بازار دین را افزون می کند راه علم را از راه دین جدا معرفی می کرد. (2)

دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی در باب قیاس و استدلال

میرزامهدی اصفهانی در اوایل کتاب مصباح الهدی،استدلال شیطان را در سجده نکردن بر آدم علیه السلام که گفت: (خَلَقْتَنِی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ ) 3 استدلال برهانی می پندارد و معتقد است که اگر برهان حجّت و موجه باشد باید استدلال شیطان به عنوان برهان در درگاه الهی پذیرفته می شد.در حالی که مقبول نشد و