عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 145

وجود دارند، موجودند، ولی دلیل ندارند. مثل کلمه لابن (شیرفروش ) که به خاطر نسبتش با شیر به او «لابن» می گویند ولی در ذات او شیر نیست. این نظر علامه دوّانی است.

4. وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت: طبق این نظر، ما درعین حالی که موجودات کثیری در عالم داریم و کثرت را قبول می کنیم، در عین حال معتقیدیم که این موجودات می توانند یک حقیقت واحد داشته باشند، بدین گونه که از آن جا که کثیرند یک مابه الاختلافی دارند ولی این ما به الاختلاف همان ما به الاشتراک موجودات است. به عبارت بهتر موجودات درعین حالی که دارای یک حقیقت واحد (وجود) هستند در همان حال از جهت دارابودن از آن حقیقت وجود در مراتب مختلفی می باشند. به مفهومی که مصادیق آن از جهت میزان صدق بر آن مفهوم با یک دیگر فرق می کنند «مشکک» گویند و چون بیانی که موجودات عالم دارای مراتب هستند و ازجهت صدق وجود بر آنها فرق می کنند می توانیم مفهوم و واقع وجود را مشکک بدانیم. این نظر ملاصدرا می باشد. (1)

طبق نظر ملاصدرا در نظام عالم، تشکیکی خاص برقرار است. تشکیک خاص یعنی، بین نوع همه موجودات تشکیک برقرار است. بین علت و معلول های عالم تشکیک برقرار است که همواره علت از جهت وجودی در رتبه بالاتری نسبت به معلول قرار دارد. (2)

4- ایجاد اصطلاح امکان فقری

تا قبل از صدرا، امکان به معنای ماهوی مطرح بود؛ یعنی سلب ضرورت