عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 272

بنابراین بیان معلوم شد که در نظر صدرا بین احکام عقل و ایمان در حقیقت هیچ تضادی وجود ندارد، بلکه اگر تضاد و ناهماهنگی متصور باشد خارج از حقیقت آن دو می باشد و اگر کسی ماهیت عقل و ایمان را چنان که هست بشناسد آن دو را کاملاً به هم منطبق می یابد.

کانت

رابطه عقل و ایمان یکی از مسائل عمده کانت است که او در طول تلاش فکری خود به طور غیر مستقیم از آن بحث کرده است. به اعتراف خود کانت، سؤال اصلی او، این است که چرا علوم ریاضی و تجربی روز به روز رشد می کند، اما الهیات و فلسفه نظری همیشه درجا می زند و فقط مسائل کهنه آن دوباره نو می شود. کانت یکی از مهم ترین اندیشمندان نهضت روشنگری است؛ نهضتی که به نیروی عقل اعتماد مفرط داشته و ازاین رو بر اقتدارهای دینی، سیاسی و... که از بیرون بر عقل تحمیل می شد، می شورید. هسته مرکزی عقل در عصر روشنگری، آزادی فردی در امور اجتماعی، سیاسی و دینی بود. کانت نیز همگام با همین جریان، کسانی را که به راحتی تسلیم اقتدارهای دینی، سیاسی، اجتماعی و.. می شدند، تقبیح می کرد.

در بحث عقل و ایمان در دیدگاه کانت باید چند مرحله را از هم تفکیک کرد. اول اینکه آیا عقل می تواند قضایا و باورهای دینی را با علم قطعی و عینی رد کند. کانت می گوید این کار از عهده هیچ کس برنمی آید. (1) دوم اینکه آیا با عقل می توان به پاره ای از قضایا و باورهای