عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 277

هر سه مبناگروی را می پذیرند

هر سه به نوعی مبناگروی معرفت شناختی را هم می پذیرند. و در راستای پاسخ گویی به اشکالات آن هم هستند.

به نظر می رسد هر سه فیلسوف به دنبال دست یابی به حقیقت بوده اند ولی در پیدا کردن مصداق آن دچار اختلاف شده اند.

هر سه بر این باورند که میان عقل و ایمان هیچ گونه تعارض حل نشدنی وجود ندارد و این دو کامل کننده یک دیگر هستند.

ناهمسانی ها

با توجه به مشابهت های فکری این سه اندیشمند با هم یک سری اختلافات و ناهمسانی هایی هم دارند. موارد اختلاف از این قبیل است:

کانت معتقد است که کشف باطنی و یقین شخصی از بهترین راه های اثبات خداوند است، زیرا روح انسان خود شعله ای از نور خداست، اما به نظر می آید دیدگاه وی ایراد دارد، زیرا کشف باطنی و یقین شخصی هر چند که می تواند برای صاحب کشف حجیت داشته باشد ولی برای دیگران قابل اثبات نیست.

ایشان در این مورد سؤال مطرح می کنند که هدف ایمان اسلامی از گزارش این همه خبرها چه بوده است؟ آیا هدف این بوده که یک سلسله درس ها برای تدبر و تفکر و فهم و الهام گیری القا کند و اندیشه ها را تحریک و وادار به شناوری در دریای بیکران معارف الهی نماید، یا اینکه هدف این بوده که یک سلسله مسائل حل ناشدنی و غیرقابل هضم به منظور وادار کردن اندیشه ها به تسلیم و سکوت و قبول کورکورانه عرضه بدارد؟