عقل کلید گنج سعادت صفحه 423

ب.امانتداری

زیباترین مطلب در این زمینه،سخن امام زین العابدین،علیه السلام، است که می فرمایند:اگر شمر خنجری را که با آن سر پدرم را جدا کرد پیش من به امانت بگذارد و روزی به در خانه ام بیاید و آن امانت را بخواهد،بی چون و چرا خنجر را به او خواهم داد. 6 یعنی ما خاندان پیامبر حاضر نیستیم،حتی به اندازۀ یک فولاد سبک وزن،به شخصی مثل شمر خیانت کنیم.خداوند در قرآن کریم می فرماید:

«إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللّهَ نِعِمّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللّهَ کانَ سَمِیعاً بَصِیراً» 7

خدا قاطعانه به شما فرمان می دهد که امانت ها را به صاحبانش بازگردانید و هنگامی که میان مردم داوری می کنید،به عدالت داوری کنید.یقینا فرمان بازگردانیدن امانت و عدالت در داوری نیکو چیزی است که خدا شما را به آن موعظه می کند؛بی تردید خدا همواره شنوا و داناست.

حال،در این عالم،چه چیزهایی امانت خدا به شمار می آیند؟بر اساس آیات قرآن،قدرت و حکومت امانت است.هم چنین،قرآن و اهل بیت، علیهم السلام،امانت هستند.به علاوه،تک تک اعضای بدن انسان ها امانت های خدا به ایشان محسوب می شود و نباید به آن ها خیانت شود.

اتفاقا،در این زمینه،در نوشته های مرحوم فیض کاشانی،روایت لطیفی به چشم می خورد:وقتی طفل از مادر متولد و جدا می شود،پروردگار بلافاصله به طفل می گوید:چشم،گوش،زبان،دست،پوست و...را سالم و پاک به تو دادم،آلوده نیست و کثیف و خراب نشده است،هنگام مرگ نیز به همین شکل از تو می خواهم. 8

ج.پرهیز از کارهای بیهوده

لقمان می گوید:وقتم را با پرداختن به کارهای بی نتیجه،بیهوده و بی منفعت تلف نکردم.یا در طاعت حق یا در خدمت خلق بودم،یا فکر کردم یا خواندم،و یا تحصیل کردم یا تعلیم دادم.