- اخلاق در حوزههای علمیّه 1
- پیشگفتار 1
- اشاره 4
- 1 آغاز همه کارها به نام خدا 4
- چگونه خدا را یاد کنیم؟ 4
- 2 آثار متفاوت عفو و بخشش 5
- 3 آثار مهمّ ذکرها! 6
- 4 آداب خرید و فروش 7
- 5 آرزوهای طولانی! 9
- 6 آری، بهشت را به بها میدهند! 11
- 7 آزادی انسانها 13
- 8 آسیابی در جهنّم! 15
- 9 آفتها! 17
- 10 آیا همه جا اکثریّت معیار است؟ 19
- اشاره 19
- اشاره 20
- 11 احسان و نیکوکاری 20
- پیام این حدیث 20
- آثار احسان و نیکوکاری 21
- 12 اخلاق و گنجهای روزی 22
- 13 ارزششناسان! 24
- 14 ارزش واقعی اعمال 25
- 15 ارکان اصلی توبه 26
- 16 ارکان سهگانه جامعه انسانی 29
- 17 أسباب شرف و عزّت آدمی 30
- اشاره 30
- اقسام تواضع 31
- اشاره 32
- 18 اعتدال در همه چیز 32
- 19 اغنیای واقعی! 33
- پیام روایت 33
- 20 امارت و اسارت! 35
- 21 امنیّت و آرامش در سایه دین 36
- 22 اوّل خودت، سپس دیگران! 37
- 23 اهمیّت فوق العاده صبر و شکیبایی 38
- اشاره 38
- راز اهمیّت صبر 39
- 24 ایمان و عمل، دو دوست همیشگی 40
- 25 با چه کسی مشورت کنیم؟ 42
- اشاره 43
- 26 بدعت چیست و بدعتگزار کیست؟ 43
- پایههای بدعت 44
- انگیزههای بدعت 44
- 27 برترین پیوند و بالاترین شرف 45
- 28 برترین جهاد 46
- 29 بزرگترین گناهان 47
- 30 بدترین دوستان 49
- 31 به این طریق از ما باش! 50
- 32 بهترین اعمال 52
- 33 بهترین رفیق 54
- 34 بهترین زاد و توشهها 56
- 35 بهترین شیوه بندگی 57
- 36 پنج دستور برای زندگی بهتر 59
- 37 پیآمد آرزوهای طولانی 60
- اشاره 62
- 38 تا زبان اصلاح نشود 62
- رابطه قلب و زبان 63
- 39 تعلیم و تعلّم الزامی است 64
- 40 تفسیری دیگر از تقوی 65
- 41 چراغی از پیش بفرست! 66
- 42 حاصل ازدواج تنبلی و ناتوانی! 68
- 43 حسابرس خود باش! 70
- 44 حُسن عاقبت 71
- 45 حقّ تقوی 72
- 46 حقیقت روزه! 74
- اشاره 75
- 47 دامهای فریبنده 75
- ویژگیهای دام 76
- اشاره 77
- 48 درهای نیکوکاری 77
- اوّل: سخاوت نفس 78
- سوّم: تحمّل ناملایمات 79
- دوّم: خوش زبانی 79
- 49 دنیا و آخرت 79
- 50 دو چیز مایه هلاکت مردم است! 80
- 51 دور افتادگان از رحمت خدا 81
- 52 دیده و دل 83
- 53 رابطه تقوی با زبان! 84
- 54 رابطه شخصیّت و تقوی 85
- 55 راه بازگشت 87
- 56 راه سلامت و عافیت 89
- 57 راه نفوذ شیطان! 91
- 58 راهوارترین مرکب، و بهترین زاد و توشه 92
- 59 روح عبادت 94
- 60 روزهداران واقعی! 96
- 61 ریشه فتنهها 97
- 62 زاهد کیست؟ 98
- 63 زهد و شناخت دنیا 100
- 64 زمان، یکی از گواهان روز قیامت! 101
- 65 سخن و سکوت! 103
- 66 سرآمد زندگی! 104
- 67 سرانجام متّقین و گناهکاران 106
- 68 شرکت در مجلس گناه! 107
- 69 شمشیر عقل و پوشش حلم 109
- 70 ضرورت انتخاب الگوها 110
- 71 طعم ایمان! 112
- 72 عشق سوزان، مانع مهمّ شناخت 113
- 73 عقلهای اسیر شهوت! 114
- 74 عقلهای نورانی و چشمهای تیزبین! 116
- 75 علم و یقین 117
- 76 علی از زبان علی علیه السلام 119
- 77 علی از زبان خودش! 120
- 78 عید چه روزی است؟ 123
- 79 غافلان بی‌خبر! 124
- اشاره 124
- راههای مبارزه با غفلت 125
- 80 غیبت، تلاش عاجزان است! 126
- 81 فرق عاقل و جاهل 127
- 82 فلسفه مهمّ حج 128
- 83 قرآن بهار دلها 130
- 84 قرآن و بینیازی 132
- 85 قلعه تسخیرناپذیر تقوی 134
- 86 قلعه نفوذناپذیر! 136
- 87 قلّه رفیع جود و سخاوت 137
- 88 کمال عفّت و خویشتنداری 139
- 89 گناهان پنهان! 140
- 90 لباس تقوی 142
- اشاره 142
- نقش لباس 143
- 91 مؤمن آینه مؤمن است 144
- 92 مؤمنان واقعی! 146
- اشاره 148
- 93 مجازات شش گروه به خاطر شش خصلت! 148
- 94 محور ارزشی جامعه 150
- نکات سهگانه 150
- 95 مردم سه گروهند! 152
- 96 مشکلات نعمت! 154
- 97 مفاسد بیکاری! 156
- اشاره 157
- 98 مقام دانشجو و طالب علم 157
- علم و دانش راه بهشت است 158
- فرشتگان برای طالب علم بال و پر میگشایند 158
- استغفار تمام موجودات برای جویندگان علم 159
- 99 موادّ امتحانی بزرگان! 159
- 100 میوههای هدایت 161
- 101 نتیجه شناخت 162
- 102 نشانه اصلی دینداری 163
- 103 نشانههای جهل و نادانی 165
- 104 نقش انتظار فرج در زندگی ما 167
- 105 هدف نهایی بعثت 168
- 106 همطراز شهیدان 170
- 107 همه چیز حساب و کتاب دارد! 171
- 108 همه چیز در پرتو اندیشه! 173
- 109 همیشه به ضعفها بیندیشیم 175
- 110 یاد خدا 176
- اشاره 177
- تخلّق به صفات اللَّه 178
با توجّه به توضیح بالا، حضرت علی علیه السلام هر روزی را که انسان موفّق شود بر هوای نفس خویش غلبه کند و از اطاعت ابلیس و شیطان روی برتابد و دشمن بزرگ خویش را دشمن بگیرد و در یک کلمه عصیان نکند، آن روز را عید می‌داند.
110 سرمشق از سخنان حضرت علی (ع)، ص: 206
با توجّه به این روایت و توضیحاتی که گذشت، عید نوروز می‌تواند یک عید باشد، ولی نه به عنوان یک عید تشریعی. و روایاتی که در این زمینه وارد شده روایات معتبری نیست «1».
عید نوروز جنبه‌های مثبت و منفی متعدّدی دارد، جنبه‌های مثبت آن نظافت، صله رحم، کمک به اقشار ضعیف و کم در آمد و مانند آن است. و جنبه‌های منفی آن، مراسم خرافی چهارشنبه سوری، سیزده‌بدر، تشریفات کمرشکن، چشم و هم چشمی، مسافرت‌های گناه‌آلود، شکستن مرز محرمیّت‌ها و امثال آن می‌باشد. حال اگر به جنبه‌های مثبت آن پرداخته شود و از جنبه‌های منفی آن اجتناب گردد، طبق روایت فوق عید نوروز طبیعی، عید تشریعی هم می‌شود و اگر خدای ناکرده بر عکس شود، از منظر حضرت علی علیه السلام چنین روزی عید نخواهد بود.
جالب این که اسلام در برخورد با این آداب و رسومی که مردم به آن اعتقاد داشته‌اند سعی کرده با هدایت آن به سمت جهات مثبت، یا تفسیری نو از آن، جنبه‌های منفی آن را از بین ببرد؛ مثلًا این سخن که «فلان زن بدقدم است!» را اسلام به شکل خاصّی تفسیر و از آن استفاده کرده است. در روایتی می‌خوانیم: «مِنْ بَرَکَةِ الْمَرْأَةِ قِلَّةُ مَهْرِها وَ مِنْ شُوْمِها کَثْرَةُ مَهْرِها؛ زنانی خوش‌قدم هستند که مهریّه‌ای سبک داشته باشند و زنانی بدقدم هستند که مهریه آنها سنگین باشد» «2» و این نکته جالبی است در بر خورد با آداب و رسوم دیگران!.
110 سرمشق از سخنان حضرت علی (ع)، ص: 207
79 غافلان بی‌خبر!
اشاره
قال علی علیه السلام:
«کَمْ مِنْ غافِلٍ یَنْسَجُ ثَوْباً لِیَلْبِسَهُ وَ انَّما هُوَ کَفَنُهُ، وَ یَبْنی بَیْتاً لِیَسْکُنَهُ وَ انَّما هُوَ مَوْضِعُ قَبْرِه ؛