- اين كتاب را هديه ميكنم به 1
- متنتأييديه حضرت آيتاللّه مرتضي مقتدايي مديرمحترمحوزه علميه قم 2
- متن تقريظ حضرت آيةاللّه سيد علي اصغر دستغيب 3
- مقدمه 4
- قرآن كتاب انـديشه و عمل است 5
- تـدبّـر و تــلاوت راستيـن قــرآن 6
- ضـرورت انـس بـا قـرآن 7
- مفـاهيـم انـس بـا قـرآن 12
- قــــــرائـــت 14
- تحليـل آيــات 17
- تحليـــل احــاديــث 18
- مقدار و نحوه قرائت قرآن 18
- تــــــلاوت 23
- 1 ـ درس 26
- 2 ـ تمسيـــــك و استمســــاك 27
- تمسيـــــك و استمســــاك 27
- ترتيل 29
- تــــدبّــــــر 37
- تفكّـــــر 38
- اشاره 39
- عقــــــــل 39
- فقــــــه و تفقّــــه 41
- علـــــــم 42
- فهـــــــم 42
- عبـــــرت 43
- سياحت و سير و نظر 44
- ذكــــــر، ذِكـــــري و تــــذكّــــر 45
- استمـاع و انصـات 46
- وَعْي 50
- مفـاهيمي براي معلّــم قـرآن 51
- بحــث تـــرجمـــه 51
- شرايط مترجم قــرآن 52
- شــرايــط تـرجمــه 52
- بحــــث تــــأويـــل 54
- شيوههاي تدبّر در قرآن 55
- زمانهاي مناسب تدبّر در قرآن 57
- كليدهاي تدبّر در قرآن 58
- 1 ـ كليــدهــاي قبـــل از تــدبّـر: 61
- بانوان و مشكل طهـارت 62
- 2 ـ كليدهاي هنگام تدبّر قرآن 65
- 2/2 ـ از رو خواندن قرآن 66
- 3/2 ـ دعــاي شــروع و ختــم تــدبّر 67
- 4/2 ـ پنـاهندگي به خــدا (استعاذه) 68
- 5/2 ـ استمداد و ياري جستن از خدا (تسميه) 69
- كليدهاي خـاصّ تــدبّــر 70
- 2/1 ـ لغت معتبـر قـريب بـه عصر قـرآن 71
- 1 ـ كليـدهاي علمي 71
- 3/1ـ ادبيــــــات عــــرب 72
- 4/1 ـ منطق و روشهاي تحقيق (1) 73
- 5/1ـ فلسفــــه 74
- 6/1 ـ كــــــلام 75
- 7/1 ـ عـرفــان 76
- 9/1 ـ علم رواية الحديث (مصطلح الحديث و رجال) 77
- 8/1 ـ اخــــلاق 77
- 10/1ـ علم اصول و مباني استنباط و فقه دين 78
- 11/1 ـ علم اصول فقه 79
- 13/1 ـ تاريخ اسلام 80
- 12/1 ـ علم فقه احكام 80
- 14/1 ـ تاريخ عمومي جهان و تاريخ تمدن و اديان 82
- 15/1 ـ علم تاريخ و فلسفه آن 83
- 16/1 ـ تاريخ علوم 84
- 17/1 ـ علــم بــه زمــان و عصــر خــود 85
- 18/1 ـ علوم انساني 85
- 19/1 ـ ملكه استنباط 87
- 2 ـ كليدهاي روحي و عملي 88
- كليدهاي روحي و عملي 88
- 1/2 ـ اساس طهارت روحي 90
- 2/2 ـ رابطــــه ايمــــان و عقــــــل 91
- 2 ـ رسوخ در علم 94
- تفصيل صفـات اولـواالالبــاب 94
- 3 و 4 و 5 ـ اهل ذكر و فكر و مناجات 95
- 7 ـ برقراريپيوندها 96
- 6 ـ وفـاي به عهــد 96
- 8 و 9 ـ خـــوف و خشيــت خـــدا و روز بــــازپـــرســي 97
- 10 و 11 و 12 ـ صبــــر، اقــــامــــه نمـــــاز و انفــــاق 98
- 13 ـ دفع بدي با خوبي 98
- 14 و 15 و 16 ـ حقيقت طلبــي، آزاد انــديشي و شــرح صــدر 98
- 17 ـ زهد به دنيا و عشق به آخرت 99
- اهــل قـرآن در روايـات 100
- كليدهاي تخصصي روحي و علمي و صفات ويژه اولواالالباب (107) 104
- اصـول اسـاسـي تـدبّر در قــرآن 105
- اصل دوّم: عدم جدايي از عتـرت 106
- اصل سوّم: عدم تحريف قرآن 107
- اصل چهارم: خدايي بودن لفظ و چينـش قـــرآن 108
- اصل پنجم: ابــدي بـودن پيــام 108
- اصل ششم: هــدايت و تربيت فرد و جـامعـه 110
- اصل هفتـم: فــــرهنـــگ اصطــلاحــات قـــــرآن 111
- اصــل هشتـم: عـدم تعـارض و تـزاحم 112
- اصل نهم: كليدها و شيـوههاي تـدبّـر(4) 113
- اصل دهم: آفتهاي تدبّر (119) 115
- فــرق تـدبّــر و تفسيـر 116
- تدبّر، تلاوت راستين و ترتيل 117
- فرق «قرائت، تلاوت و ترتيل» 118
- شنـاخت شيـوهها و مـراحل برداشت از قـرآن 124
- روش ترتيل بر دو وجه است: ترتيل لفظي و معنوي 124
- ترتيل معنوي 125
- خود را مخاطب قـرآن ديــدن 126
- مـوســي عليهالسلام بـا فــرعــون 127
- مـوســي عليهالسلام بـا بنياسرائيل (133) 130
- كاوش در آيات براي درمان خويش (135) 132
- نمونههاي تدبّر در مرتبه عبارات و اشـارات قرآن 137
- طـرح بعضي از سـؤالات در مورد ســوره حمــد 138
- نمونههاي تدبّر در مرتبه لطائف قرآن 176
- نمونههاي تدبّر در مرتبه لطائف قرآن (181) 179
اصل نهم: كليدها و شيـوههاي تـدبّـر (117)
رسيده، كليد فهم قرآن را صرفا عربي دست و پا شكسته و شركت در جريان اعتراض به طاغوت تصور نمودند و از اين راه بر خويش، هر نوع تحليل و تفسيري را در زمينه قرآن، جائز دانستند و بلكه خود را تنها جريان صاحب صلاحيت در فهم قرآن اعلام نمودند و ديگران را به ارتجاعي بودن و جمود داشتن متهم كردند و تحصيل كليدهاي علمي قرآن را شوخي تلقي كرده به استهزاء پرداختند و كليدهاي روحي را نيز در زندان رفتن و مخالف رژيم بودن خــلاصــه نمــودند، در اين جريان، كار به جايي رسيد كه فهم صاحب الميزان از قرآن، تخطئــه ميشد ليكن فرد ملحد بيدين، با جــرأت، به خــود اجازه تفسير قرآن و نهجالبلاغه را مـيداد و در ايــن زمينــه، شيــوه استــدلال نيز بسته به ميل و رغبت افــراد، تفــاوت مينمـود !
در طول اين جريانات، گروهي نيز بــودند كه فهم ادبي را كليد اساسي فهم قرآن تلقي مينمودند .
در برابر اين اوضاع بلبشو، شيعياني آگاه و بصير به نظرات اهلبيت عليهمالسلام متوسل شدند تا به كليدها و شيوههاي تدبّر، آگاهي يابند و از خطر تفسير به رأي در امان بمانند، اينان براساس آموزش اهل بيت عليهمالسلام قرآن را منبع اساسي تدبّر با توجه به احاديث، معتبر دانستند و حكم قطعي عقل و فهم عرفي از ظواهر را در كنار قرآن و احاديث، محترم شمردند و جرياني سالم را پديد آوردند كه ثمرهاش، اجتهاد مستمر به طور كلي و ظهور تفسيرهايي همچون الميزان در حوزه همه معارف و
(118) مثالهاي زيباي قرآني
احكام قرآن، به نحو مشخص بود كه بايد از بركات و دست آوردهاي اين اجتهاد مستمر و بالخصوص تفسير الميزان در فهم قرآن و كليدها و ابزار ضروري آن و شيوههاي فهمش، بهرهمند گشت.
اصل دهم: آفــــــتهـــــاي تـــدبّــــــر
«اَفَلا يَتَدَبَّروُنَ الْقُرْآنَ اَمْ عَلي قُلُوبٍ اَقْفالُها»(1)
شناخت آفتها و مــوانــع تدبّر نقش مهمّــي در بكـارگيـري روشها و كليدهاي منــاسب فهــم قــرآن خـواهد داشت.
بررسي تاريخ تفسير و جريانات فكري مختلف در آن، ما را با مجاري انحراف و بدعت آشنا كرده، با پختگي و استواري در حوزه فهم قرآن، قدم خـواهيـم زد ؛ ايـن نكته مهم را در بيان معصومين عليهمالسلام ملاحظه ميكنيم: