- اين كتاب را هديه ميكنم به 1
- متنتأييديه حضرت آيتاللّه مرتضي مقتدايي مديرمحترمحوزه علميه قم 2
- متن تقريظ حضرت آيةاللّه سيد علي اصغر دستغيب 3
- مقدمه 4
- قرآن كتاب انـديشه و عمل است 5
- تـدبّـر و تــلاوت راستيـن قــرآن 6
- ضـرورت انـس بـا قـرآن 7
- مفـاهيـم انـس بـا قـرآن 12
- قــــــرائـــت 14
- تحليـل آيــات 17
- مقدار و نحوه قرائت قرآن 18
- تحليـــل احــاديــث 18
- تــــــلاوت 23
- 1 ـ درس 26
- 2 ـ تمسيـــــك و استمســــاك 27
- تمسيـــــك و استمســــاك 27
- ترتيل 29
- تــــدبّــــــر 37
- تفكّـــــر 38
- عقــــــــل 39
- اشاره 39
- فقــــــه و تفقّــــه 41
- علـــــــم 42
- فهـــــــم 42
- عبـــــرت 43
- سياحت و سير و نظر 44
- ذكــــــر، ذِكـــــري و تــــذكّــــر 45
- استمـاع و انصـات 46
- وَعْي 50
- مفـاهيمي براي معلّــم قـرآن 51
- بحــث تـــرجمـــه 51
- شرايط مترجم قــرآن 52
- شــرايــط تـرجمــه 52
- بحــــث تــــأويـــل 54
- شيوههاي تدبّر در قرآن 55
- زمانهاي مناسب تدبّر در قرآن 57
- كليدهاي تدبّر در قرآن 58
- 1 ـ كليــدهــاي قبـــل از تــدبّـر: 61
- بانوان و مشكل طهـارت 62
- 2 ـ كليدهاي هنگام تدبّر قرآن 65
- 2/2 ـ از رو خواندن قرآن 66
- 3/2 ـ دعــاي شــروع و ختــم تــدبّر 67
- 4/2 ـ پنـاهندگي به خــدا (استعاذه) 68
- 5/2 ـ استمداد و ياري جستن از خدا (تسميه) 69
- كليدهاي خـاصّ تــدبّــر 70
- 1 ـ كليـدهاي علمي 71
- 2/1 ـ لغت معتبـر قـريب بـه عصر قـرآن 71
- 3/1ـ ادبيــــــات عــــرب 72
- 4/1 ـ منطق و روشهاي تحقيق (1) 73
- 5/1ـ فلسفــــه 74
- 6/1 ـ كــــــلام 75
- 7/1 ـ عـرفــان 76
- 9/1 ـ علم رواية الحديث (مصطلح الحديث و رجال) 77
- 8/1 ـ اخــــلاق 77
- 10/1ـ علم اصول و مباني استنباط و فقه دين 78
- 11/1 ـ علم اصول فقه 79
- 13/1 ـ تاريخ اسلام 80
- 12/1 ـ علم فقه احكام 80
- 14/1 ـ تاريخ عمومي جهان و تاريخ تمدن و اديان 82
- 15/1 ـ علم تاريخ و فلسفه آن 83
- 16/1 ـ تاريخ علوم 84
- 18/1 ـ علوم انساني 85
- 17/1 ـ علــم بــه زمــان و عصــر خــود 85
- 19/1 ـ ملكه استنباط 87
- 2 ـ كليدهاي روحي و عملي 88
- كليدهاي روحي و عملي 88
- 1/2 ـ اساس طهارت روحي 90
- 2/2 ـ رابطــــه ايمــــان و عقــــــل 91
- تفصيل صفـات اولـواالالبــاب 94
- 2 ـ رسوخ در علم 94
- 3 و 4 و 5 ـ اهل ذكر و فكر و مناجات 95
- 6 ـ وفـاي به عهــد 96
- 7 ـ برقراريپيوندها 96
- 8 و 9 ـ خـــوف و خشيــت خـــدا و روز بــــازپـــرســي 97
- 10 و 11 و 12 ـ صبــــر، اقــــامــــه نمـــــاز و انفــــاق 98
- 13 ـ دفع بدي با خوبي 98
- 14 و 15 و 16 ـ حقيقت طلبــي، آزاد انــديشي و شــرح صــدر 98
- 17 ـ زهد به دنيا و عشق به آخرت 99
- اهــل قـرآن در روايـات 100
- كليدهاي تخصصي روحي و علمي و صفات ويژه اولواالالباب (107) 104
- اصـول اسـاسـي تـدبّر در قــرآن 105
- اصل دوّم: عدم جدايي از عتـرت 106
- اصل سوّم: عدم تحريف قرآن 107
- اصل چهارم: خدايي بودن لفظ و چينـش قـــرآن 108
- اصل پنجم: ابــدي بـودن پيــام 108
- اصل ششم: هــدايت و تربيت فرد و جـامعـه 110
- اصل هفتـم: فــــرهنـــگ اصطــلاحــات قـــــرآن 111
- اصــل هشتـم: عـدم تعـارض و تـزاحم 112
- اصل نهم: كليدها و شيـوههاي تـدبّـر(4) 113
- اصل دهم: آفتهاي تدبّر (119) 115
- فــرق تـدبّــر و تفسيـر 116
- تدبّر، تلاوت راستين و ترتيل 117
- فرق «قرائت، تلاوت و ترتيل» 118
- شنـاخت شيـوهها و مـراحل برداشت از قـرآن 124
- روش ترتيل بر دو وجه است: ترتيل لفظي و معنوي 124
- ترتيل معنوي 125
- خود را مخاطب قـرآن ديــدن 126
- مـوســي عليهالسلام بـا فــرعــون 127
- مـوســي عليهالسلام بـا بنياسرائيل (133) 130
- كاوش در آيات براي درمان خويش (135) 132
- نمونههاي تدبّر در مرتبه عبارات و اشـارات قرآن 137
- طـرح بعضي از سـؤالات در مورد ســوره حمــد 138
- نمونههاي تدبّر در مرتبه لطائف قرآن 176
- نمونههاي تدبّر در مرتبه لطائف قرآن (181) 179
دراين شرايط، ديگراز شلاق توبيخو سرزنش موسي عليهالسلام و موعظهاش كاري ساخته نيست: «...اَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذي هُوَ اَدْني بِالَّذي هُوَ خَيْرٌ اِهْبِطُوا مِصْرا فَاِنَّ لَكُمْ ما سَأَلْتُمْ»(2) ؛ (آيا شما چيزي را كه پستتر است عوض ميگيريد در مقابل چيزي كه ارزشمند است؟ در شهري ـ با ذلت ـ فرود آييــد چــرا كـه قطعا براي شمـاست آنچه را كه درخواست مينماييد...).
حــال مــا خــود را در شــرايــط مــوســي عليهالسلام و بنــياســرائيــل قرار دهيم: آيا واقعا ما بر يك نوع غذا، طاقت ميآورديم؟ و اعتراضي نمينموديم و به نهضت ادامه ميداديم و ياور موسي عليهالسلام بوديم؟، و يا اين كــه از جلــوداران معتــرضيــن به مـوســي عليهالسلام بــه حساب ميآمديم ؟
1- 61 / بقــره .
2- 61 / بقره .
مـوســي عليهالسلام بـا بنياسرائيل (133)
كـاوش در آيـات بــراي درمـان خويش
«... وَ يَسْتَشيــرُونَ بِـهِ دَواءَ دائِهِــمْ...» (1)
(و به واسطه تلاوت ترتيلي و محزون كردن خويش، داروي دردشان را در قرآن با زير و رو كردن جستجوميكنند).
پس از توجه به جريان آيات و طرح سؤال و درنگ و فهم و تدبّر پيامِ آيه و مخاطب آيات ديدن خود و تحزين نفس، نوبت كاوش براي استخراج داروي درد خويش از ميان آيات مورد تدبّر قرار گرفته، فراميرسد چرا كه قرآن در كنار بيان دردها، بلافاصله از درمان آن، سخن ميگويد. طبابت افكار فاسد و ارواحآلودهبشري، شأناساسي قرآن و معصوم عليهمالسلام ميباشد ؛ طبابتي كه درمان بزرگترين دردهاي بشري را برعهده دارد: «اِنَّ فيهِ شِفاءً مِنْ أَكْبَرِ الدّاءِ، وَ هُوَ الكُفْرُ وَ النِّفاقُ وَ الغَيُّ وَ الضَّلالُ»(2) ؛ (به راستي در آن بهبودي از بزرگترين امــراض، وجـود دارد و آن كفــر است و نفــــاق و تبـــاهـي اسـت و گمـراهـي).
درد و مرض هايي كه حيرت حيواني و قساوت صخرهاي (3) را به
1- علي عليهالسلام (نهج، خ 193) .
2- علي عليهالسلام (نهج، خ 176) .
3- هيچ بندهاي به مجزاتي عظيمتر از قساوت قلب مبتلا نگشته است: (ما ضُرِبَ عَبْدٌ بِعُقُبَوبَةٍ أَعْظَمَ مِنْ قَسْوةِ القَلْبِ» امــام بــاقر عليهالسلام (بحــار، ج 78، ص 168). از عــوامــل قساوت قلــب: 1 ـ آرزوهاي طولاني، 2 ـ ارتكاب گناه، 3 ـ گوش دادن به اباطيل، 4 ـ كثرت سخن در غير ذكر خدا، 5 ـ ترك عبادت، 6 ـ ترك اجتماع مسلمين (نماز جمعه و غيره)، 7 ـ نظر به بخيل، 8 ـ سخن بيش از حد با زنان 9 ـ همنشيني با اغنياء و خوشگذرانان و...، 10ـ جدال با احمق، 11 ـ به دنبال عيس و لــذت، وقــت سپــردن 12ـ قصـابي و كفـن فـروشي، 13ـ.. (ميزان الحكمه، ج 8، ص 239 و...) .