تدبر درقرآن شامل زمینه‌ها، کلیدها، اصول .. صفحه 137

تــدبّر، در دو سطح عمومـي و خصـوصي مطــرح بود، در هر يك از دو سطــح، مسلمـان و غيـرمسلمــان مي‌تــوانستنــد شــركــت كننــد.

در سطح عمومي، براي غير مسلمان كليد اساسي، عقل سالم و ترجمه دقيق و بليغ مي‌باشد و براي مسلمان، علاوه بر آن «اصول حاكم بر متدبّر» غيــر از احاطه بر آيـات و روايـات، ضروري است.

در سطح تخصصي، تمام كليدهاي تدبّر و اصول اساسي تدبّر براي دو گروه مطرح مي‌باشد (3) جز آن كه اصل صحت اعتقادات براي محقق غيرمسلمان، به عنوان راهنما، مي‌تواند مطرح باشد.

جهت نمونه تدبّر، به عنايت الهي، سوره حمد را با به‌كارگيري روش طرح سؤال، مورد تدبّر قرار مي‌دهيم بعضي از سؤالات در حد پاسخ‌گويي با امكانات عمومي است و بعضي ديگر، آشنايي با ابزار تخصصي را نياز دارد، مقــدار نيــاز به اين ابــزار، بستگي به نوع سؤالات تفــاوت مي‌كند.

1- در حــديثــي ديگر «أَصْلَبْهــــا فــــي ذاتِ اللّه» (ص) (كَنْــــز، خ 5 و 1224) .
2- علــــــــــــي عليه‌السلام (بِـــــــــح، ج 7، ص 60 و 56) .
3- محقق غيرمسلمان در ابتدا، موظف به رعايت اصول كلي تحقيق كه در همه علوم مشتركا مطرح است، مي‌باشد، گرچه او متضمن تحقيق به اصول حاكم بر محتواي قرآن، پي مي‌برد، اگر به درستــي شيــوه تحقيق را طي كرده باشد .

(140) مثال‌هاي زيباي قرآني

نمونه‌هاي تدبّر در مرتبه عبارات و اشـارات قرآن

ما در اين نمونه‌ها، بدون تأكيـد بــر سطح سؤال، آن‌ها را پي‌مي‌گيريم: