- تقديم به 1
- متناجازهنامه حضرت آيةاللّه سبحاني 2
- متن تأييديه حضرت آيةاللّه العظمي جعفر سبحاني 3
- متن تأييديه حضرت آيتاللّه محمد يزدي 4
- مقدمه 6
- آيات مـوضـوعِ تسبيحِ طبيعت (26 آيه) 9
- تسبيح گويي تمام ذرات جهان 16
- 1. سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا 18
- سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا 18
- تفاوت حمد و تسبيح 18
- غرض از سجود موجودات 22
- حقيقت سجده در موجودات جهان 23
- سجده با ميل و سجده با كراهت 24
- تسبيح سـراسـري موجودات جهان 26
- 2. تسبيح سـراسـري موجودات جهان 26
- آراي مفسران در تسبيح موجودات 31
- نظريه نخست 32
- نظـريه دوم 33
- نظـريه سوم 36
- وجود شعور در تمام موجودات جهان 39
- اشاعه آگاهي در جمادات 44
- دليل عقلي بر اين نظر 51
- گسترش شعور و دانشهاي امروز 54
تفاوت حمد و تسبيح
تفاوت حمد و تسبيح
هرگاه خدا را از اين نظر ستايش كنيم كه او داراي صفات كمال و جمال و مبدأ كارهاي نيك و سودمند است، در اين صورت ستايش ما را «حمد» ميگويند ولي اگر ذات او را از هر نوع عيب و نقص پيراسته بدانيم، آن را تسبيح ميگويند. و
(36) تسبيح طبيعت
به عبارت ديگر «حمد» خدا، توصيف او در برابر كمال (صفات ثبوتي و اعمال نيك) است، خواه اين كمال جزو ذات او باشد مانند علم و قدرت، يا از افعال او به شمار رود مانند رازقيت. در حالي كه تسبيح خدا، تنزيه او از عيوب و نقايص (صفات سلبـي) است.
اكنــون كه تفــاوت اين دو روشــن شــد، لازم است دربــاره هر سه مطلب، كه يكــي از ابتكــارات قرآن است، بــه گــونــهاي بحــث كنيـم.
تسبيح طبيعت (37)
1. سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا
سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا
قرآن سجده و خضوع موجودات جهان را به گونههاي مختلفي مطرح كرده و در برخي از آيات، تنها از سجود موجودات ذيشعور سخن به ميان آورده است. آن جا كه ميفرمايد: