تسبیح طبیعت (برگرفته از تفسیر موضوعی آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی) صفحه 23

(48) تسبيح طبيعت

در برابر معبود مي‌باشد.

در اين جا اين مسئله مطرح مي‌گردد كه آيا در تحقق «سجده»، كه هدف از آن، كمال خضوع است، لازم است هيئت خاصي وجود داشته باشد و بدون تحقق آن نمي‌توان اين لفظ را به كار برد يا اين كه ملاك آن، ابراز خضوع و فروتني است و در هر كجا اين امر محقق گردد، مي‌توانيم لفظ سجده را به كار ببريم هر چند همان هيئت خاص وجود نداشته باشد و اگر هم به آن هيئت خاص، سجده مي‌گوييم از اين نظر است كه يك چنين هيئت در نظر مردم حاكي از غايت تواضع و خضوع است و در حقيقت طريقي براي اظهار فروتني است.

تسبيح طبيعت (49)

قرآن در اين مسئله راه دوم را انتخاب مي‌كند و هر نوع اظهار كوچكي را كه به صورت تحقق پذيرد، سجده مي‌نامد. روش عرف و عقل نيز در نام‌گذاري و به كار بردن الفاظ همين است ؛ مثلاً روزي لفظ چراغ در چراغ‌هاي محقري به كار مي‌رفت كه براي خود شكل و وضع خاصي داشت و از

(50) تسبيح طبيعت

هيچ‌نظر قابل مقايسه با چراغ‌هاي پرفروغ امروز نبود، ولي چون خاصيت و اثر همان چراغ‌هاي ديرينه در چراغ‌هاي امــروز به صورت كامل‌تري وجود دارد، از اين نظر لفظ مزبور بدون هيچ‌گونه تغييري به نورافكن‌هاي نيرومند نيز اطلاق مي‌شود.

تسبيح طبيعت (51)

حقيقت سجده در موجودات جهان