- تقديم به 1
- متناجازهنامه حضرت آيةاللّه سبحاني 2
- متن تأييديه حضرت آيةاللّه العظمي جعفر سبحاني 3
- متن تأييديه حضرت آيتاللّه محمد يزدي 4
- مقدمه 6
- آيات مـوضـوعِ تسبيحِ طبيعت (26 آيه) 9
- تسبيح گويي تمام ذرات جهان 16
- تفاوت حمد و تسبيح 18
- 1. سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا 18
- سجود و خضوع ذرات جهان در برابر خدا 18
- غرض از سجود موجودات 22
- حقيقت سجده در موجودات جهان 23
- سجده با ميل و سجده با كراهت 24
- 2. تسبيح سـراسـري موجودات جهان 26
- تسبيح سـراسـري موجودات جهان 26
- آراي مفسران در تسبيح موجودات 31
- نظريه نخست 32
- نظـريه دوم 33
- نظـريه سوم 36
- وجود شعور در تمام موجودات جهان 39
- اشاعه آگاهي در جمادات 44
- دليل عقلي بر اين نظر 51
- گسترش شعور و دانشهاي امروز 54
(72) تسبيح طبيعت
نظريه نخست
مقصود از تسبيح همان خضوع تكويني هر موجودي در برابر فرمان و اراده الهي است و سراسر هستي در برابر اراده و مشيت خداوند، خاضع بوده و در پذيرش وجود و پيروي از قوانيني كه خداوند براي آنها تعيين نموده است، مطيع و تسليم ميباشند.
بنابر اين نظريه، به آياتي كه درباره تسليم بودن تمام موجودات جهان در برابر اراده نافذ حق وارد شده است،
تسبيح طبيعت (73)
استدلال ميشود ؛ مانند :
«ثُـمَّ اسْتَـوي اِلَي السَّمــاءِ وَ هِــيَ دُخــانٌ فَقالَ لَها وَ لِلاَْرْضِ ائْتِيا طَوْعا اَوْ كَرْها قالَتـا اَتَيْنـا طـائِعينَ»(1)
«سپس اراده آفرينش آسمان فرمود ، در حاليكه به صورت دود بود ، به آن و به زمين دستور داد بهوجود آييد و شكلگيريد ، خواه از روي اطاعت و خواه اكراه، آنها گفتند :
1- 11 / فُصِّلَت .
(74) تسبيح طبيعت