گیاه‌شناسی از دیدگاه قرآن کریم صفحه 5

بهار 83 ـ تهران

-7

گياهان در قرآن كريم

به طور كلّي در آيات بسياري از قرآن كريم به گياه و رستن ، گوناگوني ، تزيين زمين ، نشانه بودن گياهان ، فصلي بودن آنها و مواردي از اين قبيل اشاره شده است . چنانكه خداوند متعال مي‌فرمايد : «أَمَّنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الاْءَرْضَ وَ أَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهْجَةٍ ما كانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَها أَإِلهٌ مَعَ اللّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ» . (نه بلكه "سؤال اين است" چه كسي آسمان‌ها و زمين را آفريده و برايتان از آسمان آبي فرو فرستاده است ، آنگاه بدان باغ‌هاي باطراوت "و تازگي" رويانيد. شما را نمي‌رسيد كه درختانش را برويانيد . آيا معبودي غيــر از خـداونــد هســت ؟ حـق ايـن اسـت كـه آنـان گروهـي كجـرو هستنـد) . (60 / نمـل) . (نيـز 24 / يونـس ؛ 3 و 35 / رعـد ؛ 19 / حجر ؛ 53 / طه ؛ 5 / حج ؛

-8

7 / شعــــراء ؛ 60 / نمـــــل ؛ 7 ، 8 ، 10 / ق) .

نكته قابل توجه در رابطه با گياهان در قرآن كريم ذكر همواره قرين آن با آب ، به عنوان مايه زندگي و مايه رستن گياهان است . مهمترين گياهاني كه در قرآن كريم به آنها اشاره يا تصريح شده است عبارتند است از :

عِنَب . در قرآن كريم يازده بار از عنب به مفرد و يا اعناب به جمع ياد شده است . در فارسي به عنب ، انگور گويند ، البته به انگور تر و تازه . در زبان عرب «عنب» گويند و چون خشك گردد ، زبيب ناميده مي‌شود . مفرد اين لفظ به صورت «عِنَبَةٌ» و جمع آن اعناب است . چنانكه خداوند متعال مي‌فرمايد : «اَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخيلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الاَْنْهارَ خِلالَها تَفْجيرا» (يا آنكه باغي از خرما و انگور داشته باشي ، آنگاه در ميان آن جويباران را به خوبي روان كني) . (91 / اسراء) .

-9

عِنَب (انگور) چنانكه در قرآن كريم آمده است ، يكي از ميوه‌هاي بهشتي مي‌باشد و خداوندمتعال مي‌فرمايد:«إِنَ‌لِلْمُتَّقِينَ‌مَفازاً حَدائِقَ وَأَعْناباً»(بي‌گمان پرهيزكاران كاميابي دارند. باغ‌ها و درختان انگور) (31 و 32 / نبأ) . قرآن كريم : 91 / اسراء ؛ 28/ عبس ؛ 266/ بقره ؛ 19/ مؤمنون ؛ 34/ يس ؛ 99/ انعام ؛ 4/ رعد ؛ 32/ كهف ؛ 11 و 67 / نحل .