پژوهشی در علوم قرآن صفحه 30

!. این که برخی می گویند صحابه دو نوع قرآن داشته اند یک قرآن خصوصی و دیگری عمومی ,آن قرآنی که تفاوت داشته است قرآن خصوصی بوده است نه عمومی , ((227)) اثبات چنین مطلبی بر عهده مدعی است از کجا دو نوع قرآن داشته باشند و بر فرض داشتن دو قرآن چرا قرآن خصوصی خود را بر خلاف قرآن رسول اللّه (ص ) تنظیم می کنند؟

! در هر صورت نوع این مصحف ها را عثمان جمع آوری و محو نمود, ادعای مستند در باقی بودن آنها مشکل است .

قرآن با چه خطی نوشته می شد؟

. قرآن هم مانند سایر نوشتار تا دو قرن اول با خط کوفی ((228)) نگاشته می شده است پس از آن باخط نسخ نوشته می شده است و هم اکنون هم با همین خط نوشته می شودخط کوفی که قرآن بر آن نگاشته می شده تا نیمه قرن اول هجری بدون نقطه و علائم اعراب بوده است نقطه و اعراب گذاری قرآن در زمان حجاج بن یوسف ثقفی والی کوفه صورت گرفته است دو تن از شاگردان ابی الاسود الدولی (متوفای 68) که ازمخلصان علی بن ابی طالب (ع ) بودند بنامهای یحیی بن یعمر و نصر بن عاصم اقدام به نقطه گذاری و اعراب گذاری قرآن نمودند ((229)) تا آن زمان

با از نون یا تا و ثا ودیگر حروف نقطه دار از یکدیگر تشخیص داده نمی شد و نیز اعراب حروف علامت گذاری نبود این خصوصیات در واقع از طریق شنیدن از قبلی ها سینه به سینه منتقل می شد.

قرآن بر چه چیز نوشته می شده است ؟

گرچه لوازم التحریر در آن زمان اندک فراهم می شد, لیکن علاقه مندان به نوشتن قرآن به هر نحوی بود, قرآن را در هر چیزی که مناسب تشخیص می دادند می نگاشتند,که به برخی از آنها اشاره می شود:. اکتاف ,جمع کتف استخوان های کتف شتر و گوسفند, اقتاب ,تخته های پهن جلوی جهاز شتر, اضلاع ,استخوان دنده ها, عسب جمع عسیب ,شاخه های نخل ,لخاف ,سنگهای نازک سیقلی ,ظرر, سنگهای تیز یا سنگهای مدور, رقاع ,پوست دباغی وپرداخت شده ,کاغذ, ورق ,حریر,پارچه های ابریشمی ,ادیم ,چرم ,قضیم پوست نازک وسفید, جرائد النحل شاخه های خرما,کرانیف ,بیخ شاخه های خرما و.

مروری بر گذشته

در بحث تاریخ قرآن شیوه ای انتخاب شد که نوع روایات و شواهد تاریخی معنا وهماهنگ شدند و از طرد آنها به گمان تعارض خودداری شد در این قسمت سه دیدگاه مطرح شد که دیدگاه اول از اخباریون بود, که سست و بی اساس تلقی شد این دیدگاه براین باور است که قرآن در عهد رسول اللّه (ص ) جمع آوری نشده است دیدگاه دوم معتقد است که قرآن با تمام خصوصیات حتی ترتیب سوره ها در عهد رسول اللّه (ص )صورت شکل گرفت که اثبات ترتیب سوره ها در زمان حضرت بسیار مشکل است دیدگاه سوم که بهترین بود, برای قرآن سه مرحله تدوین معتقد است

, یکی شکل گیری سوره ها با ترتیب آیه هاکه در عهد رسول اللّه (ص ) صورت گرفته است دوم جمع آوری صحف و قرآنهای پراکنده در داخل جلد که در عهد ابوبکر انجام گرفته است سوم تنظیم سوره ها برای ایجاد وحدت قرائت که در زمان عثمان شکل گرفته است این دیدگاه هر روایت و شاهد تاریخی را به مورد خودش متوجه ومعنا می نماید در این بخش دیدگاه علی (ع ) و نیز به جمع آوری و تدوین علی بن ابی طالب (ع ) و ویژگی های قرآن حضرت بررسی شد و نیز به سرنوشت قرآن امام (ع ) اشاره شد و سرنوشت قرآنهای عثمانی مطرح شد که همه مندرس شده اند به این نکته نیز اشاره شد که ترتیب آیه هاتوقیفی است و اعراب گذاری و نقطه گذاری قرآن در زمان حجاج شکل گرفت در بخش پایانی پیدایش خط عربی نیز مطرح گردید.