پژوهشی در علوم قرآن صفحه 47

! و بی تفاوت از کنار آن عبور نموده باشد؟

. از فضای سخن خود آیه می توان بهره گرفت که علت این که برخی آیه هامتشابه هستند, برای این است که مردم در عرصه اعتقاد و رسیدن به معارف قدسی آزموده شوند همان گون که در عرصه عمل مردم مورد آزمایش قرار می گیرند, تا مدعی ایمان ازمؤمن خالص واستوار آشکار شود:(ام حسبتم ان تدخلوا الجنه ولما یعلم الذین جاهدوامنکم ویعلم الصابرین )((309)), ((آیا گمان می برید که بهشت نصیب شما می شود و خدامجاهدین در راه حق و پایداران در جبهه حق را از دیگران مشخص نمی کند ؟

! هرگزچنین نیست )). (تلک الایام نداولها بین الناس ولیعلم الذین امنوا ویتخذ منکم شهدا واللّه لا یحب الظالمین ولیمحص الذین امنوا ویمحق الکافرین ) ((310)) . ((قدرتها را در بین مردم دست به دست می گردانیم , تا مؤمن از مدعی ایمان مشخص شود و از بین شما گواهانی تحقق یابد و خدای سبحان دوست دار ظالم نیست و تا این که خالص شوند انسان های مؤمن و کافران را به هلاکت برساند)). در عرصه عمل انسان در کوران حوادث آزمایش می شود در عرصه اعتقاد نیز اعتقادخالص و ناب را شناختن و به آن باور داشتن و پیرو آن بودن چیزی نیست که به رایگان نصیب کسی شود, بلکه سلامت نفس و تسلیم حق بودن را می طلبد تا با جوشش اندیشه ناب فطری و صفای درونی قلب و سلوک

قدسی شناخت معارف الهی بر او میسر شود درعرصه اعتقاد جمود از یک سو ,تحمیل پیش داوری و خود رایی و خود محوری , ازسوی دیگر مانع اصلی رسیدن به شناخت حقیقت و پیروی از آن است و وجودآیه هامتشابه زمینه ساز عرصه آزمون می باشد تا مشخص شود چه کسی به پیروی از حق متشابه را به محکم بر می گرداند و مفهوم صحیح و محکم به دست می آورد و چه کسی متشابه را دست آویز و بهانه برای ایجاد انحراف قرار می دهد همان که خود آیه می فرماید:(اما الذین فی قلوبهم زیغ فیتبعون ما تشابه ) انسان مریض متشابه را در عرصه اعتقاد, آنگاه عمل , دست آویز قرار می دهد انسان پاک و سالم ژرف اندیش تسلیم حق است :(والراسخون فی العلم یقولون آمنا به کل من عند ربنا) اینان تسلیم حقند و به آنچه از سوی خداست ایمان می آورند, زیرا که خردمند و قرآن اندیش هستند و به این نکته اساسی تنها خردمندان توجه دارند:. (وما یذکر الا الوا الالباب ) با این بیان این نکته نیز معلوم شد که وجود آیه هامتشابه ضمینه انحراف نیست سؤ برداشت از آنها سبب انحراف است وجود آیه هامتشابه زمینه ساز آزمون می باشد.

مروری بر آنچه در این بخش گذشت

در این بخش علت پیدایش بحث محکم و متشابه و معنای محکم و متشابه بررسی شد این نکته تحقیق شد که از مفهوم واژگانی این دو واژه ,نمی توان مقصود از تقسیم آیه هابه محکم و متشابه دست یافت دیدگاه های گوناگونی در تحلیل محکم و متشابه مورد نقد قرار گرفت و در پایان دیدگاه منتخب این

شد که : متشابه آن آیاتی هستند که مفهوم روشن ولی شبهه انگیز دارند اما محکم آیاتی هستند که مفهوم روشن و مطمئن وبدون شبهه دارند در ضمن بحث راه تفسیر متشابه گوش زد شد ,که باز گشت دادن آنهابه محکمات است خطر پیروی از متشابهات که گمراهی است نیز طرح گردید مفهوم تاویل بررسی شد که منظور از آن می تواند همان تفسیر باشد و راسخان در علم و ژرف اندیشان به لحاظ مراتبی که دارند از معارف و تفسیر قرآن بهره ورند علت این که قرآن مشتمل بر متشابه است این می تواند باشد که وجود متشابهات زمینه امتحان بزرگی درعرصه اعتقاد, برای انسان های سالم و انسان های منحرف است که علت انحراف آنها زیغ و بیماری روان و روح آنهاست نه وجود آیه ها متشای .

ناسخ و منسوخ

شیوه های قانون گذاری و ابلاغ قانون

اعتبار, ابلاغ قانون از سوی یک قانون گذار شیوه های گوناگون می تواند داشته باشد:.