پژوهشی در علوم قرآن صفحه 50

فخر رازی و توجیه مرام

سه دیگر اینکه بر این اساس فرمایش فخر رازی در توجیه عمل کرد دیگران که برای دل جویی از فقرا بوده است ,بی پایه است وی می گوید دیگران که صدقه

ندادند با این که تمکن مالی بیشتری هم نسبت به علی (ع ) داشتند,برای این بود که فقرا غمناک نشوند که تمکن مالی ندارند تا از این فضیلت بهره وری کنند ! ((326)) که اینها این مقدار به فکرفقرا بودند که اگر چنین بود چرا خدا به فکر دل جویی از فقرا نبود و دستور انفاق وتصدق به اغنیا می داد؟

این سخنان دفاع مثلوم و تعاشی از حق است و فرار از واقعیت هامی باشدکه کسی مرامی را بپذیرد و آنگاه در دفاع از آن هر چه به ذهن می آید به قلم آورد برتری علی (ع )بر دیگران چیزی نیست که قابل کتمان باشد,تلاش برای کتمان فضایل خورشید حقیقت تنها رسوایی ببار دارد آن هم تا این مقدار کاسه از آش داغترشدن که آنها خود اعتراف به این فضایل دارند پیروان به بن بست رسیده در توجیه مرام خویش به این سخنان متشبث می شوند:((کان لعلی (رض )ثلاث لو کانت لی واحده منهن کانت احب الی من حمر النعم تزویجه فاطمه (رض )واعطاه الرایه یوم خیبر وآیه النجوی )) ((327)) . ((عمر اعتراف می کند که علی (ع ) به سه فضیلت و برتری نائل شده است که اگر یکی ازآنها نصیب من می شد,نزد من برتر بود از شترهای سرخ موی ,یکی ازدواج با فاطمه (ع ) وپرچم دار بودن سپاه رسول اللّه (ص ) در جنگ خیبر و آیه نجوا)). در هر صورت تنها موردی که می توان پذیرفت که در قرآن نسخ واقع شده است ,آیه نجوا می باشد واگر برای این نسخ که حکم ابتدا به صورت کلی و همیشگی

بیان شد,آن گاه نسخ انجام گرفت حکمتی جز روشن شدن برتری علی (ع ) بر دیگران برای چندمین بار نبود,برای سخن حکیم کفایت می نماید افزون بر این که این گونه احکام اگرنسخ هم نمی شدند, چون بعد از رحلت رسول اللّه (ص ) موضوع آنها منتفی می شد,زمان حکم نیز به پایان می رسید همانند سایر خصائص النبی مانند حرمت نکاح با همسران رسول اللّه (ص ) :((ولا ان تنکحوا ازواجه من بعده ابدا ((328)) )), ((بعد از رسول اللّه (ص )ازدواج با همسران او برای همیشه حرام است )). که با رحلت زنان پیامبر موضوع حکم از بین می رود در عین حال این گونه آیه هایک پیام همیشگی دارند و آن حفظ حرمت برای مقام عظمای رسول اللّه (ص ) می باشدوشاید مصلحت جعل اعتبار اینگونه حکم که بعد از مدت کوتاهی نسخ می شود درتحقق طبیعی عمل به آن می باشد یعنی تنها برخی از مکلفین آن را انجام دهند, نه همه مکلفین در هر زمان بلکه اگر طبیعی مکلف هم انجام دهد ( برخی از آنها ) مصلحت تامین شده است .

آنچه در این بخش گذشت .

در این بخش از نوشتار شیوه های قانون گذاری و ابلاغ آن گوش زد شد و این نکته بررسی شد که نسخ در دین و شریعت الهی راه دارد در ضمن بحث انواع نسخ و اقسام ناسخ بررسی شد و در پایان بحث مواردی از آیه هاقرآن که گفته می شود منسوخ شده اندطرح گردید که تنهایک مورد آن پذیرفته شد البته در آیه امتاع نیز وقوع نسخ بعیدنیست زیرا زبان آیه عده وفات و آیه های ارث

این است که حکم امتاع و تامین هزینه همسر متوفی تا یک سال حکمی است که نسخ شده است اما دیگر موارد که برخی گمان می کنند نسخ واقع شده است , در حقیقت توضیح و یا تخصیص است و با دقت درآیه هااحتمال نسخ بر طرف می شود. سخن را در بحث نسخ به گمان این که این مقدار, اصول بحث را در بردارد پایان می بریم و بحث از بدا و امثال آن ربطی به نسخ ندارد و طرح آنها در کتاب های علوم قرآنی خروج از موضوع بحث است اگر کسی ملتزم نباشد هرچه دیگران طرح کرده اند مطرح کند!.

اعجاز قرآن

اعجاز در سخن