مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی صفحه 221

خود تفسير كند، به فرض كه درست و مطابق با واقع تفسير كند، اجر و پاداشي نخواهد برد. امّا اگر به خطا تفسير كند، او از مرز حق و حقيقت بيش از فاصله زمين و آسمان دور شده است.» «1»

3- جهت‌گيري صحيح نسبت به قرآن‌

اشاره

امامان شيعه (ع) با جهت‌گيري صحيح نسبت به قرآن، كتاب الهي را به صحنه مباحث فكري بازگرداندند. آنان بدين منظور شاگردان خود را با مفاهيم قرآن آشنا كردند و به تأمّل و تدبّر در كلام الهي تشويق نمودند. اقدامات امامان معصوم به ويژه صادقين (ع) در اين حوزه از تنوّع ويژه‌اي برخوردار است كه ذيلا به اهمّ آن اشاره مي‌گردد:

الف- نهي از تندخواني و ختم سريع قرآن‌

در روايات معتبر از تندخواني قرآن و ختم آن در كمتر از سه روز نهي شده است. «2» در روايتي امام صادق (ع) در معناي: «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا» «3» از قول علي (ع) فرمود: «در تلاوت قرآن آن را خوب بيان كن. و همانند شعر آن را با شتاب مخوان. و مانند ريگ آن را در دهان پراكنده مساز. امّا دلهاي سخت خود را با تلاوت قرآن به بيم و هراس افكنيد. و هرگز همّ شما به پايان رساندن سوره نباشد.» «4»

در روايت ديگر امام صادق (ع) خود در معناي آيه: «كساني كه كتاب آسماني به آنها داده‌ايم آن را چنانكه شايسته آن است مي‌خوانند «5»» فرمود: «تلاوت شايسته كتاب خدا به اين معني است كه در برابر آياتي كه از بهشت و دوزخ سخن مي‌گويد، مكث و تأمّل شود. به اين صورت كه در آيات رحمت، از خدا تقاضاي رحمت و در آيات عذاب، از عذاب الهي به خداوند پناه برده مي‌شود.» «6» ضمنا از روايات ديگر به دست مي‌آيد كه رسول خدا (ص) و امامان شيعه (ع) در تلاوت قرآن خود نيز به اين روش عمل

______________________________
(1)- تفسير الصافي، 1/ 35
(2)- الكافي، 2/ 617
(3)- المزّمّل، 4
(4)- وسائل الشيعه، 4/ 836
(5)- البقره، 121
(6)- وسائل الشيعه، 4/ 863