مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی صفحه 340

و چنانكه مي‌دانيم اين عقيده، ديدگاه اكثر علماي اهل سنّت است كه بدون آنكه به نفي ماجراي غدير خم بپردازند، عملا تلاش مي‌كنند كه ارتباط واقعه غدير را با امامت و رهبري علي عليه السّلام انكار كرده و آن را در حدّ سفارش پيامبر اسلام صلّي اللّه عليه و اله و سلّم به دوستي با علي عليه السّلام تنزّل دهند.

نقد و بررسي عقايد مفسّران اهل سنّت درباره آيه تبليغ‌

1- بررسي فرض نخست- نزول آيه در مكّه‌

عدّه‌اي از مفسّران بر اين عقيده‌اند كه آيه تبليغ در مكّه نازل شده و هدف از نزول آن سفارش خداوند به رسول خود در تبليغ احكام دين به مشركان بوده است. به عقيده آنان از آنجا كه رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم در مكّه در شرايط ضعف به سر مي‌برد لازم بود كه خداوند آن حضرت را از حمايت خود مطمئن ساخته و نسبت به ابلاغ حقايق اسلام به مشركان دلگرم سازد.

اين مفسّران در تأييد نظر خود به رواياتي استناد كرده‌اند كه بر مسئوليت ابو طالب در حفاظت از جان پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم دلالت مي‌كند. در يكي از اين روايات آمده است: «هرگاه رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم از منزل خارج مي‌گشت، ابو طالب عدّه‌اي را به دنبال او گسيل مي‌داشت كه از وي مراقبت كنند؛ تا آنكه آيه «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» نازل گرديد. در اين زمان پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم به عموي خود گفت: اي عمو خداوند مرا حفظ مي‌كند و ديگر نياز نيست كه كسي را به مراقبت از من بگماري.» «1» و مطابق روايت ديگر پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم فرمود: «خداوند مرا از شر جن و انس حفظ مي‌كند.» «2» و از اينجا روشن مي‌شود كه پيامبر اسلام صلّي اللّه عليه و اله و سلّم در مكّه بدون خوف و واهمه به اداي رسالت الهي خود مشغول گرديد.

اما به دلايلي بايد گفت كه اين نظر يعني مكّي النّزول بودن آيه تبليغ و مسأله حفاظت از جان رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم در مكّه و منتفي شدن مراقبت از آن حضرت آنهم به دليل «وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ» نظريه باطلي است و مهمترين اين دلايل به قرار زير است.

______________________________
(1)- تفسير ابن كثير، 2/ 81
(2)- تفسير ابن كثير، 2/ 81