مباحثی در تاریخ و علوم قرآنی صفحه 36

است «1». اين كلمه اسم فعل يا مصدري است كه در معناي اسم مفعول خود به كار رفته و به مفهوم خواندني مي‌باشد «2».

علاوه بر كلمه «قرآن»، از برخي از آيات قرآني تعابير ديگري به عنوان اسامي ديگر قرآن استخراج شده كه شمار آنها افزون بر 50 مي‌باشد «3». از معروفترين اين تعابير مي‌توان از واژه‌هاي «كتاب»، «ذكر»، «تنزيل» و «فرقان» ياد نمود. يكي از تعابير مهم در مورد نامهاي قرآن، تعبير «كلام اللّه» است. اين تعبير در دو مورد در آيات قرآني به كار رفته كه يكي از آن دو چنين مي‌باشد: «وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّي يَسْمَعَ كَلامَ اللَّهِ ... «4»» يعني: و اگر يكي از مشركان از تو پناهندگي بخواهد به او پناه بده تا كلام اللّه (سخن خدا) را بشنود ...

از عناوين ديگري كه در بحث نامهاي قرآن در كتب علوم قرآني ديده مي‌شود، مي توان به عناوين: احسن الحديث، نور، مبين، شفا، رحمت، موعظه، بيان، مبارك، قول فصل، بشري، هدي، حكيم، مجيد و تذكره، اشاره كرد. البتّه هيچكدام از اين عناوين را نبايد به عنوان نام اختصاصي قرآن در نظر گرفت، بلكه هركدام از اينها به عنوان وصفي براي قرآن به كار رفته‌اند و مجموعا به خصوصيّات كتاب الهي اشاره مي‌كنند.

2- اهداف نزول قرآن‌

اشاره

با توجه به تعريف اجمالي قرآن‌كه: «قرآن كتابي است كه از جانب خداي تبارك و تعالي به عنوان معجزه رسول گرامي اسلام (ص) نازل شده و عهده‌دار امر هدايت انسان است»، دو هدف اصلي از نزول آن روشن مي‌شود كه اينك به شرح آنها مي‌پردازيم:

الف- نزول قرآن به عنوان معجزه پيامبر اسلام (ص)

يكي از ويژگيهاي پيامبران ارائه معجزه يا معجزاتي است كه از سوي آنها عرضه مي‌گردد. معجزه كار خارق العاده‌اي است كه صدور آن با اذن و اراده الهي همراه است و

______________________________
(1)- تاريخ قرآن راميار، 21
(2)- همان، 21؛ از قول لحياني
(3)- جهت اطلاع بيشتر بنگريد به تاريخ قرآن راميار، 31 و 32
(4)- التوبه، 7