: اهل بیت در آیه تطهیر صفحه 75

اما این استدلال هم بنا به دلایلی ناتمام است . ما به چند مورد اشاره می کنیم :

1 . پیش از این دانستیم که مراد از بیت ، بیت نبوت و مرکز رسالت (4) است . دست کم ظاهر مطلب ، هرچند به نحو احتمال چنین است; زیرا احتمال این معنا موجب می شود که استدلال بدان بر مراد بودن خانه مسکونی و آن گاه استدلال بر این که خطاب آیه متوجه زنان پیامبرصلی الله علیه وآله است سست و ضعیف باشد .

اگر هم به فرض بپذیریم که مراد خانه مسکونی است ، باز «الف و «لام ، «الف و «لام عهد خارجی و آن خانه ای است که اهل کساء با پیامبرصلی الله علیه وآله درآن اجتماع کردند . بنابراین ، هر کس در آن موقع داخل آن خانه نبود ، از مفادآیه بیرون می شود ، خصوصا که بنا به نص روایات ، پیامبرصلی الله علیه وآله ام سلمه ودیگران را بیرون کرد .

2 . بارها بیان کرده ایم که کلمه «اهل البیت در این آیه مفرد محلی به الف و «لام عهد آمد ، بر خلاف خانه مسکونی که دو بار پیش و پس ازآیه تطهیر با صیغه جمع مؤنث آمده است . این دلالت دارد که در این آیه ، مراداز بیت ، خانه مسکونی نیست .

3 . پیش از این آمد که صحت اطلاق «اهل البیت بر زنان پیامبرصلی الله علیه وآله موردوثوق نیست . انکار آن توسط زید بن ارقم هم خواهد آمد . پرسش ام سلمه ازپیامبرصلی الله علیه وآله را هم آوردیم که پرسید : آیا او هم از اهل بیت است و می تواند درجمع آنان وارد

شود ؟ اما پیامبرصلی الله علیه وآله آن را رد کرد . اگر این استعمال مجازی است باید قرینه داشته باشد .

دلیل سوم : حدیث ام سلمه

اینان در اثبات عقیده خود به روایتی استدلال کرده اند که از ام سلمه نقل شده است . در این روایت آمده وقتی که پیامبرصلی الله علیه وآله اهل بیتش را زیر پارچه جمع کرد و در ارتباط با آیه تطهیر - که فعلا مورد بحث ماست - در حق آنان چیزی بیان فرمود ، ام سلمه به او گفت : آیا من از اهل بیت تو نیستم ؟ پیامبرصلی الله علیه وآله گفت : چرا ، ان شاء الله . (5) .

در این باره چند نکته را بیان می کنیم :

1 . همین پرسش ام سلمه اشاره دارد که کلمه «اهل البیت برای دلالت برورود وی در مدلول آیه تطهیر کفایت نمی کند وگرنه سؤالش بی مورد بود;زیرا در آن صورت شکی در این نبود که وی از اهل بیت است . آنچه روایات دیگر بیان داشته ، مبنی بر این که پیامبرصلی الله علیه وآله ام سلمه را از اهل و از زنان خوددانست ، نه از اهل بیتش ، جایی برای این ادعا باقی نمی گذارد که اقدام پیامبرصلی الله علیه وآله در جمع آن افراد زیر پارچه ، این شبهه را برای او پیش آورد و دراثر همین شبهه بود که آن سؤال را مطرح کرد; زیرا این کار پیامبرصلی الله علیه وآله برخروج ام سلمه از دایره شمول اهل بیت مؤکدتر است . چه نه به درخواستش پاسخ مثبت داد و نه شبهه حاصله برای او را نفی نمود ، البته اگر بتوان نام آن را شبهه گذاشت .