سیری در علوم قرآن صفحه 194

19- مثل آب و كف آب:

أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَداً رابِياً وَ مِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفاءً وَ أَمَّا ما يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ كَذلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ «1»

از آسمان آبي نازل كرد پس سيلي از دره‌ها روان گشت به اندازه آنها و آن سيل كف برآمده‌اي را با خود برداشت. همچنين از آنچه كه مي‌سوزانند به خاطر زيور يا متاعي كفي مانند كف آب به وجود مي‌آيد. بدينگونه خداوند حق و باطل را مي‌زند اما كف به كناري مي‌رود و اما آنچه كه به مردم نفع مي‌رساند در زمين مي‌ماند و بدينگونه خداوند مثل‌ها را مي‌زند.

در اينجا براي پايداري حق و ناپايداري باطل دو مثل زده شده در مثل اول حق به آب باران و باطل به كفي كه روي سيل است تشبيه شده و در مثل دوم حق به فلزي كه براي درست كردن زيورآلات گداخته مي‌شود و باطل به كف روي آن مثال زده شده است به اين بيان كه هر دو كف هرچند خودي مي‌نمايد ولي از بين رفتني است ولي آب باران و فلز گداخته شده هرچند كه كف روي آنها را گرفته است بهرحال مي‌مانند و به مردم منفعت مي‌رسانند.

20- مثل خاكستر و باد:

مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلي شَيْ‌ءٍ ذلِكَ هُوَ الضَّلالُ الْبَعِيدُ. «2»

______________________________
(1)- سوره رعد، آيه 17.
(2)- سوره ابراهيم، آيه 18.