سیری در علوم قرآن صفحه 303

توبه و استغفار

اين دو واژه و مشتقات آنها در قرآن كريم به‌طور مكرر آمده و به گونه‌اي كه خواهيم گفت توبه با استغفار يكي نيست، بلكه تفاوتهائي ميان آن‌دو موجود است.

توبه از ماده تاب يتوب توبا مشتق شده و به معني بازگشت مي‌باشد كسي كه توبه مي‌كند در واقع به سوي خداوند بازمي‌گردد. در قرآن كريم توبه هم به خدا نسبت داده شده و هم به بنده و در هر دو مورد به معناي رجوع و بازگشت مي‌باشد.

توبه عبارت است از بازگشت انسان به سوي خداوند با حالت پشيماني از گناهي كه كرده با اين قصد كه ديگر آن گناه را تكرار نكند. توبه كردن از گناه واجب است و خداوند در قرآن كريم بندگان خود را به آن امر كرده است:

وَ تُوبُوا إِلَي اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ «1».

همگي به خداوند توبه كنيد اي گروه اهل ايمان تا رستگار شويد.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَي اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسي رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ «2»

اي كساني كه ايمان آورده‌ايد به خداوند توبه كنيد توبه‌اي خالص و

______________________________
(1)- سوره نور، آيه 31.
(2)- سوره تحريم، آيه 8.