سیری در علوم قرآن صفحه 96

مي‌شود كه طبق روايات گاهي پيامبر فرشته را به شكل اصلي و يا به شكل شخص بخصوصي مي‌بيند و گاهي هم او را نمي‌بيند ولي پيام را او دريافت مي‌كند.

وحي محمّدي‌

اشاره

با توجه به آيات و روايات بسياري كه درباره چگونگي نزول وحي بر پيامبر اسلام صلي اللّه عليه و آله و سلم آمده است معلوم مي‌شود كه پيامبر از هر سه طريق كه در آيه بالا آمده، دريافت وحي مي‌كرده است و آيات قرآني گاهي مستقيما بر قلب پيامبر القاء مي‌شد و گاهي صدائي مي‌شنيد و صاحب صدا را نمي‌ديد و گاهي هم فرشته وحي را به صورت اصلي و يا به صورت شخص معيني مي‌ديد اينك تفصيل اين سه حالت:

حالت اول- وحي الهي به‌طور مستقيم و بدون هيچ‌گونه واسطه‌اي در قلب پيامبر مي‌نشست اين حالت سخت‌ترين حالات بود و چون وحي به اين صورت نازل مي‌شد پيامبر صلي اللّه عليه و آله و سلم غرق در عرق مي‌شد و حالتي شبيه حالت غشوه پيدا مي‌كرد و سنگيني وحي در تمام وجود او آشكار مي‌شد:

إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا «1»

ما به زودي سخني سنگين بر تو القاء خواهيم كرد.

امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه فرمود: اين حالت هنگامي بود كه وحي بر پيامبر صلي اللّه عليه و آله و سلم نازل مي‌شد و ميان او و خدا ملكي واسطه نبود و در اين هنگام شبيه غشوه بر او عارض مي‌گرديد «2».

ابن عباس گفته است وقتي بر پيامبر وحي نازل مي‌شد سنگيني و درد شديدي حس مي‌كرد و دچار سردرد مي‌شد «3».

______________________________
(1)- سوره مزمل، آيه 4.
(2)- بحار الانوار، ج 18 ص 271.
(3)- همان مدرك، ص 261.