- مقدمه 1
- اشاره 4
- 1 وحی 4
- 2- وحی به زنبور عسل 10
- 1- وحی به مادر موسی 10
- 4- وحی به آسمان 11
- 3- وحی به ملائکه 11
- 6- وحی زکریا به قوم خود 12
- 5- وحی به حواریین 12
- 7- وحی به بنده خاص خدا 12
- 2 کتاب های آسمانی 35
- اشاره 51
- 3 قرآن معجزه جاوید محمّد (ص) 51
- 1- الفاظ قرآن 53
- 2- معانی قرآن 55
- 4 جمع آوری قرآن 62
- اشاره 68
- 5 اسامی و صفات قرآن 68
- 1- قرآن 69
- 2- فرقان 70
- 3- کتاب 70
- 4- ذکر 71
- 6- کلام اللّه 71
- 5- تنزیل 71
- اشاره 72
- 7- بیان 72
- 9- حکم 72
- 8- نور 72
- 1- مبین 73
- 3- مبارک 74
- 4- کریم 74
- 2- حکیم 74
- 6- عجب 75
- 5- مجید 75
- 8- عزیز 76
- 9- غیر ذی عوج 76
- 7- فصل 76
- 10- بشیر و نذیر 77
- 1- آیه 78
- اشاره 78
- اشاره 78
- 6 کیفیت صوری قرآن، آیه- سوره 78
- 1- علامت و نشانه 79
- 3- امر عجیب و شگفت آور 80
- 2- جماعت 80
- 2- سوره 83
- اشاره 83
- 1- سبع طوال 85
- 3- مثانی 85
- 4- مفصل 86
- 3- مئون 86
- اشاره 86
- 1- سوره حمد 87
- 2- سوره ملک 87
- 3- سوره صف 88
- ب: ترتیب موجود 89
- ج: ترتیب نزول 89
- الف: ترتیب الفبایی 89
- الف: یک حرفی 98
- ج: سه حرفی 98
- ب: دو حرفی 98
- 1- جز خدا کسی نمی داند 99
- د: چهار حرفی 99
- ه: پنج حرفی 99
- 3- اشاره به اسم و یا صفتی از خدا 99
- 2- نام سوره ها 99
- 5- سوگندهای قرآن 100
- 4- حروف پراکنده اسم اعظم 100
- 7- قرآن از همین حروف است 101
- 6- برای ساکت کردن مردم 101
- 7 ظاهر و باطن قرآن 103
- 8 آیات مکی و مدنی 106
- 9 آیات محکم و متشابه 113
- اشاره 113
- ب: همه قرآن متشابه است. 117
- الف: همه قرآن محکم است. 117
- ج: برخی از آیات محکم و برخی متشابهند 117
- 10ناسخ و منسوخ 120
- 11شأن نزول آیات 127
- 12تفسیر 133
- اشاره 133
- الف: نمونه های تفسیر شیعه 137
- ب- نمونه های تفسیر عرفانی 139
- 13تأویل 143
- اشاره 152
- 14محتویات قرآن 152
- اشاره 153
- 1- خدا 153
- الف- اسما و اوصاف مفرد و بسیط 154
- ب- اسما و صفات مرکب 158
- حشر، آیات 22- 24 162
- 2- رسولان الهی 165
- 3- محمّد (ص) 179
- اشاره 185
- 4- آفرینش 185
- الف: آفرینش آسمان ها و زمین 188
- پ: آفرینش هر چه در زمین است 189
- ب: آفرینش دریاها 189
- ت: آفرینش انسان 190
- ج: آفرینش شب و روز، و خورشید و ماه 192
- ث: آفرینش مرد و زن 192
- 5- انسان 193
- ک- آفرینش مرگ و زندگی 193
- 6- اجتماعیات 198
- 7- اخلاق و عرفان 203
- اشاره 203
- الف: در حوزه اخلاق 205
- ب: در حوزه عرفان 207
- 8- عقل و فلسفه 209
- 9- علم و دانش 215
- اشاره 215
- الف- آموختن علم به داود (ع) و سلیمان (ع) 221
- پ: آموختن و ارائه علم و کتاب به موسی و عیسی (ع) 222
- ب: آموختن و دادن حکم و علم به لوط (ع) 222
- ج: آموختن علم تأویل احادیث به یوسف (ع) 223
- ث: ارائه حکمت به لقمان (ع) 223
- ت: ارائه کتاب و حکم به یحیی (ع) 223
- الف: دعوت به تفکر 224
- چ: آموختن علم به خضر (ع) 224
- ب: دعوت به تعقل 226
- پ: دعوت به سیر و گشت 227
- ت: دعوت به نظر. 228
- ث: اولی الالباب 229
- ج: ذکر 230
- چ: فقه و تفقه 231
- ح: بصیرت 232
- خ: برهان 233
- ذ: توسّم 234
- د: نهی 234
- ر: علم 234
- ز: یقین و ایقان 236
- ژ: معرفت و عرفان 237
- الف: نگاه و دقت در خلقت خود 242
- ب: نگاه و دقت در خلقت حیوانات 247
- پ: نگاه و دقت در خلقت هستی 248
- 10- قصص و حکایات 253
- 11- تاریخ و امم 261
- اشاره 261
- 1- قوم نوح 269
- 2- قوم عاد 271
- 3- قوم ثمود 274
- 4- قوم لوط 276
- 5- قوم شعیب (مدین) 277
- 12- تمثیلات 284
- 13- دنیا و آخرت 287
- 15نزول، انزال و تنزیل 300
- اشاره 307
- 16سوگندهای قرآن 307
- الف: سوگند به مسائل اعتقادی. 310
- 1- سوگند به خدا 310
- 3- سوگند به قیامت 311
- 2- سوگند به رسول خدا، محمد مصطفی (ص) 311
- 5- سوگند به ملائکه 312
- 4- سوگند به قرآن 312
- 6- سوگند به ذات انسان 313
- 1- 1- آسمان 314
- 1- 2- زمین 314
- ب- سوگند به مسائل طبیعی 314
- 1: مکان ها 314
- 1- 4- دریا 315
- 1- 3- کوه 315
- 2- 1- صبح: سحرگاهان 316
- 2- زمانها 316
- 1- 5- شهر مکه 316
- 2- 4- عصر: 317
- 3- 1- لیل 317
- 2- 3- ضحی: 317
- 2- 2- فجر: 317
- 3- پدیده های طبیعی 317
- 4- 1- خورشید 318
- 4- اشیاء و حیوان 318
- 3- 2- نهار 318
- 4- 2- ماه 319
- 4- 3- ستارگان 319
- 1 و 2- تین و زیتون 320
- ج- سوگند به گیاهان 320
- د- سوگند به پدر و مادر 320
- 4- 4- اسبان پیکارگر 320
- ه- سوگند به آثار فرهنگی 321
- 1 و 2- قلم و نوشته 321
- 3- کتاب 321
- 17لغات غیر عربی قرآن 325
- 1- هدایت و رحمت 336
- اشاره 336
- 18اهداف قرآن 336
- 2- بشارت و انذار 338
- 3- ذکر 340
- 4- تفکر و اندیشه 341
- 19طبقات قراء 344
- اشاره 351
- 20اعجاز قرآن 351
- 1- معجزات حضرت موسی (ع) 353
- 2- معجزات حضرت عیسی (ع) 359
- 3- معجزات حضرت محمّد (ص) 360
- 1- در کلام رسول خدا محمّد مصطفی (ص) 409
- 21قرآن در کلام بزرگان 409
- اشاره 409
- 2- در کلام امیر المؤمنین علی (ع) 411
- 3- در کلام حضرت سجاد (ع) 414
صفحه 1
مقدمه
چون که در قرآن حق بگریختی با روان انبیا آمیختی
هست قرآن حال های انبیاماهیان بحر پاک کبریا
ور بخوانی و نه ای قرآن پذیرانبیا و اولیا را دیده گیر
ور پذیرایی، چون برخوانی قصص مرغ جانت تنگ آید در قفص
مرغ، کو اندر قفص زندانی است می نجوید رستن از نادانی است
روح هایی کز قفص ها رسته اندانبیای رهبر شایسته اند «1» قرآن کلام بی نظیر خداست و در بین این همه موجود، مخاطب او انسان است. انسانی که دارای روحی الهی است، دارای قلبی برای فهمیدن و دلی برای ادراک کردن. در اعتبار و ارزش قرآن همین بس که سخن بی مانند خداست و در اعتبار و ارزش انسان همین بس که هم سخن و مخاطب خدا برای وحی است.
قرآن کتابی است که از سه مسئله مهمّ و حیاتی برای هدایت و حق یابی سخن می گوید که به ترتیب عبارتند از: خدا، انسان و جهان خلقت. نه تنها این
______________________________
(1) مثنوی، دفتر اوّل، ب 1542- 1537.