معالم الاهتداء الی معرفه الوقف و الابتداء صفحه 150

و اسم موصول در آیات اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و هفتم، علی الیقین به خاطر مبتدا بودن در محل رفع قرار دارد و اما در آیه ششم احتمال دارد:

1- الذین خبر مبتدای محذوف و در محل رفع باشد با تقدیر هم الذین.

2- الذین مبتدا و اسم اشاره «اولئك» بدل، یا عطف بیان آن و «شر» خبر باشد یا اینكه اسم اشاره «اولئك»، مبتدای دوم و شر خبر آن و همه جمله خبر موصول باشد.

اگر این مطلب را فهمیدی، خواهی دانست كه «قول زركشی» «قطع بر مبنای خبر مبتدای محذوف» بر حسب بعضی از اعرابها جز آیه ششم تحقق نمی‌پذیرد چنانكه گذشت.

مسأله ششم: در حكم وقف در مستثنی منه:

كمتر كسی از اهل علم پیدا می‌شود كه نداند استثنا دو نوع است:

متصل و منقطع. و استثنا متصل آن است كه «مستثنی و مستثنی منه» از یك جنس باشند و استثناء منقطع آن است كه «مستثنی» از غیر جنس «مستثنی منه» باشد.

بنابراین اگر استثناء از نوع متصل باشد وقف كردن قبل از آوردن «مستثنی»، صحیح نخواهد بود بلكه وصل كردن آن به «مستثنی