معالم الاهتداء الی معرفه الوقف و الابتداء صفحه 184

نمی‌باشد و به جهت وجوب وصل مقسم به مقسم علیه، وقف كردن در «بلی» جایز نمی‌باشد.

*** آیه دوم:

«وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللَّهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا» 38/ نحل/ 16 وقف در بلی ممكن نیست زیرا «وعدا» مصدر است و جمله‌ای را تأكید می‌كند كه «بلی» به آن دلالت دارد و در جای آن نشسته است.

و جمله مقدره عبارت از «لیبعثنهم» است. زیرا «بلی» به معنی وعده بعث و حشر است و از آن خبر می‌دهد.

آلوسی می‌گوید:

مانند این وقف «مؤكدا لنفسه» نامیده می‌شود و آنگاه گفته است:

جایز به شمار رفته كه- «وعدا» مصدر «یا مفعول مطلق» جمله محذوف یعنی «وعد ذلك وعدا» و «علیه» صفت «وعدا» باشد و مراد آن است كه وعده، وعده ثابت است و خدا به آن وفا خواهد فرمود خود وعده ثابت نیست و ثبوت وفای به عهد از آنجا است كه خدا خلف وعده نمی‌كند، و یا از آنجا ثابت می‌شود كه حشر از مقتضیات حكمت خداست و «حقا» نیز صفت دیگری برای «وعدا» می‌باشد- و صفت «علیه حقا» اگر به معنی ثابت و متحقق باشد «صفت مؤكده» و