معالم الاهتداء الی معرفه الوقف و الابتداء صفحه 249

وقف در «ذلك»، «كذلك»، «هذا»

اشاره

لفظ «ذلك» در برخی از موارد، در كلام فصیح، چه نظم و چه نثر، به موقع انتقال از مطلبی به مطلب دیگر، از كاری به كاری دیگر، از حكایتی به حكایت دیگر، و از یك معنی به معنای دیگر به كار می‌رود. علامه زمخشری می‌گوید (و این، مانند آن است كه نویسنده‌ای مطلبی را پیش می‌آورد و می‌خواهد به مطلب دیگری بپردازد- می‌گوید، كذلك یا هذا، و قد كان كذا و كذا) علامه قرطبی گفته است:

(ذلك، كذلك، هذا، كذا و كذا) كلمه‌ای است كه شخص فصیح وقتی از سخنی به سخن دیگر می‌رود به كار می‌برد و آن بدین صورت است كه خدا در آیه 55 سوره ص/ 38 می‌فرماید:

(هذا وَ إِنَّ لِلطَّاغِینَ لَشَرَّ مَآبٍ) یعنی این حق است و ما به شما اعلان