مرزهای اعجاز صفحه 7

را از هر نوع وابستگی بی نیاز می سازد و هیچ آموزش دیگری آنها را از تعالیم آن بی نیاز و غنی نمی گرداند. «1»

قرآن و خصیصه نهایت ناپذیری آن

هنوز نیم قرن از نزول قرآن نگذشته بود که دانشمندان اسلام، برای فهم مطالب قرآن و استخراج حقایق نهفته آن، علوم زیادی را مانند صرف، نحو، لغت، معانی، بیان، بدیع و ... پایه گذاری کردند و از آغاز نزول آن تا عصر حاضر، از طرف متخصصان علوم قرآنی، صدها بلکه هزارها تفسیر کوچک و بزرگ، به منظور تشریح حقایق، و گشودن غوامض و مشکلات آن، به نگارش در آوردند. حتی به این اندازه اکتفا نکرده، درباره موضوعات مربوط به آن، مانند: قرائت، اعراب، تجوید، قصص، شأن نزول و ... صدها جلد کتاب تألیف نموده و از این راه گنجینه های ارزنده ای را در اختیار آیندگان گذاردند.

ولی با این توجه بی نظیر، با این که صدها متخصص روی کشف معانی و درک معالم عالیه قرآن کار کرده اند مع الوصف هنوز قرآن دارای اسرار نهفته و گنجینه های ناشناخته است که پنجه فکر بشر به آنها دست نیافته است، و هر چه درباره تعالیم عالی و قوانین

مؤمنان علی علیه السّلام است آنجا که می فرماید: «و اعلموا انّه لیس علی أحد بعد القرآن من فاقه و لا لأحد قبل القرآن غنی». (شرح نهج البلاغه عبده، خطبه 171، ج 2، ص 111).