معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 109

برای الفاظ ساخته شده و الفاظ چون قالب برای معانی ریخته شده‌اند.

از اینرو هر صاحب اندیشه صحیح به اندازه فكرش- بدون خلاف- آن را درك می‌كند، هرگاه فرد با ایمان آن را بشنود، به درستی آن اعتراف می‌كند و بدان ایمان می‌آورد و هر گاه دشمن آن را بشنود اگر عناد نورزد حقیقت را از مطاوی و مضامین كلمات و عبارات آن می‌یابد، گر چه در ظاهر ایمان نیاورد، چه این كه او ویژگیهای قرآن را كه سخن هیچ كس به آن نمی‌رسد درك می‌كند.

«قاضی عیاض» در كتاب «الشفاء» می نویسد:

«حكایت شده است كه روزی «عمر بن خطاب» در مسجد خوابیده بود، كه ناگاه مردی را در بالای سر خود دید كه شهادتین بر زبان جاری می‌كند، «عمر» از حال وی جویا شد، وی در پاسخ گفت كه: من از سرداران رومم و با زبانهای مختلف از جمله عربی آشنایی كامل دارم، من آیه‌ای از قرآن، از زبان یك مسلمان اسیر شنیدم، و پس از دقت دریافتم كه در آن آنچه از حال دنیا و آخرت بر عیسی (ع) نازل شده، جمع شده است و آن آیه این است:

وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَخْشَ اللَّهَ وَ یَتَّقْهِ 35 «و اصمعی» می گوید: «سخن كنیزی را شنیدم، به او گفتم: خدای تو را بكشد: چقدر شیوا و فصیح سخن می‌گویی! وی گفت: چگونه سخن من در برابر سخن خدا فصیح شمرده می‌شود آنجا كه می‌فرماید:

وَ أَوْحَیْنا إِلی أُمِّ مُوسی أَنْ أَرْضِعِیهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ وَ لا تَخافِی وَ لا تَحْزَنِی إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْكِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ 36 «خداوند در این یك آیه دو امر، نهی، دو خبر، و دو بشارت را گرد آورده است،» تحقیقتا این اعجاز، منحصر به قرآن است» 37.

و بدین ترتیب می‌بینیم كه چه بسا اطلاع از همه جهات اعجاز قرآن، مشكل باشد، مثلا موسیقی آن قابل احساس نیست، مگر حواس انسان جمع باشد و قبلا گفتیم كه چگونه اعراب متفق شدند، كه به قرآن گوش فرا ندهند و آن را نشنیده انگارند، امّا باز هر كدام به تنهایی به سراغ آن می‌رفتند.