معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 150

(برای اعمال بد خویش) نداشته باشند، پس هر كس كه آگاه و روشن شد و هدایت یافت، به سود خود گام برداشت. و هر كه گمراه شد، ضررش نصیب خودش می‌شود، و خداوند به بندگانش ستم روا نمی‌دارد.

2- هدایت برتر كه عبارت است از سرشار شدن قلب از ایمان، پس از این كه در راهش گام برداشت و به آن راه یافت، و این هدایت ویژه بندگان مؤمن خداست كه او هدایت آنان را خواسته است.

پس از آن به داوری عادلانه درباره ثواب به مطیع، و كیفری كه گنهكار استحقاق دارد پرداخته است و می‌فرماید: «أَلا إِلَی اللَّهِ تَصِیرُ الْأُمُورُ» یعنی: نتیجه كردارها تنها به سوی او باز می‌گردد، و هر فردی در گرو كردار خویشتن است، پس هر كه عمل نیك یا بد انجام دهد، سزای آن را خواهد دید.

و به این ترتیب هماهنگی و انسجام معانی و پشت سر هم آمدن مقاصد را در این آیات دیدیم، كه به طور خلاصه نخست بعثت پیامبر (ص) و دادن معجزه قرآن- كه هرگز در آن باطل راه ندارد- را به او تشریح كرد، و سپس حجت بر راستی قرآن را خاطر نشان ساخت، و بعد آن را «نور» خواند، و نیز فرمود: عمل پیامبر (ص) ارشاد و بیان راه حق است. و هدایت پس از آن صورت می‌پذیرد.

این بود هماهنگی معانی، و این كه هر معنی زیر بنا و اساس معنای دوّم است و معنای دوّم مبتنی بر معنای اوّل، و خود اساس معنای سوّم است و همین طور ... امّا انسجام الفاظ در آهنگ و حروف، كاری است بیرون از توان بشر. و از چنین كلامی اسلوب سخن برای مواردی كه نامبرده می‌شود به وجود می‌آید:

برای وحی و قرآن و نور آن و هدایت انبیاء و موقعیت آن، و هدایت خدای متعالی و نتیجه‌اش در دلهای بندگان مخلص خدا- نه شهوت پرستان و هوا پرستان-.

اسلوب سخن قرآن درباره طمع و بخل و سپس پشیمانی‌

آیاتی را كه ذكر می‌كنیم بیانگر حال كسانی است كه طمع بر آنان