معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 176

ویژگی خود را از دست نداد، پس هم زبان تلفظ و هم نوشتن، از اینرو مخارج حروف در فصاحت كلام مؤثرند، و تردیدی نیست كه مخارج حروف گوناگونند، برخی در آخر حلق و بعضی در اوّل دهان و عدّه‌ای در وسط این دو می‌باشند، پس تلاؤم و هماهنگی به این است كه: حروف كلمه و كلمات از نظر مخرج، به هم نزدیك باشند تا تلفظ و به زبان آوردن و همچنین شنیدن آن راحت و آسان باشد.

هر گاه به این جهت، هماهنگی و انسجام معانی نیز افزوده شود، تلاؤم، كامل و اسلوب دلپذیر خواهد شد، و قرآن این گونه است.

3- اعجاز قرآن از نظر تصریف بیان (گوناگونی سخن)

اشاره

69- روشهای نویسندگان و شاعران سخنور، گوناگون است و هر یك روش معینی را می‌پسندد، و در آن ممتاز است و در روشهای دیگر، رتبه بالایی ندارد، مثلا برخی از آنان خوب «توصیف» می‌كنند و به طوری اشیاء را برای خواننده حكایت می‌كنند كه گویا آن را می‌بیند، و بعضی از عهده سخن سخت و درشت به خوبی برمی‌آیند امّا تعبیر ساده و روان از آنان ساخته نیست، پاره‌ای در سرودن شعر «غزل» مهارت دارند نه چیز دیگر، عدّه‌ای نظیر بعضی از نویسندگان معاصر در گفتار طنز آمیز و خنده‌آور- نه سخن جدّی- تخصصّ دارند، برخی در سیاست سر رشته دارند، و اگر در غیر آن چیزی بنویسند مبتذل و پست از كار درمی‌آید، عدّه‌ای هم در نوشتن، تحلیل و تحقیق استادند و همینطور ...

و كمتر كسی است كه بتواند در بیشتر از یك یا دو رشته به طور صحیح سخنوری كند.

امّا قرآن كه معجزه‌ای است فراتر از توان بشر، بلاغتش در همه رشته‌های سخن است و در هر رشته برتری فزاینده‌ای بر متخصّصین همان رشته به تنهایی دارد، از اینرو تصریف (گوناگونی) سخن در آن از قبیل: تهدید، بیم دادن، مژده دادن، برانگیختن اندیشه، فرا خواندن به تفكر در آیات هستی و قرآنی خدا و تفكّر در نفس و جان و محسوسات، همگی از اسرار و نشانه‌های اعجاز است.

خداوند سبحان در این زمینه می‌فرماید: