معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 234

ما أَنْهاكُمْ عَنْهُ به این حقیقت اشاره می‌كند كه: هر كه دیگران را به امری فرا میخواند، اگر خود در عمل با آن مخالفت كند، در دعوت خود توفیقی نخواهد یافت و اگر بخواهد، دیگران دعوت او را اجابت كنند، باید خودش به آن عمل كند از اینرو خداوند بنی اسرائیل را بر این امر كه دیگران را به نیكی می‌خوانند امّا خودشان از آن غافلند، مؤاخذه می‌كند:

أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتابَ أَ فَلا تَعْقِلُونَ 141

معیار عدالت در داوری‌

از آنجا كه گفتیم داستانهای قرآن خود تنوّع در سخن است و بسیاری از حقایق به شكل دلپذیری در قالب داستان بیان می‌شود، حقیقت دیگری را خداوند در ضمن قصّه داود (ع) بیان كرده است و آن این كه: معیار داوری عادلانه و درست، شناخت حقیقت و درك واقعیّت است، و نباید قاضی و حاكم خواسته‌های خویش را میزان داوری قرار دهد، در غیر این صورت، داوری به بیراهه كشانده می‌شود و در لبه پرتگاه ظلم و بیداد قرار می‌گیرد، پس در داوری، شناخت حق كه لازمه آن دو عنصر علم و دوری از هوای نفس است، ضروری می‌نماید.

اینك داستان داود (ع) را- كه خداوند به او پادشاهی و حكمت را ارزانی داشت- قراءت می‌كنیم:

وَ هَلْ أَتاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرابَ إِذْ دَخَلُوا عَلی داوُدَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ قالُوا لا تَخَفْ خَصْمانِ بَغی بَعْضُنا عَلی بَعْضٍ فَاحْكُمْ بَیْنَنا بِالْحَقِّ وَ لا تُشْطِطْ وَ اهْدِنا إِلی سَواءِ الصِّراطِ إِنَّ هذا أَخِی لَهُ تِسْعٌ وَ تِسْعُونَ نَعْجَةً وَ لِیَ نَعْجَةٌ واحِدَةٌ فَقالَ أَكْفِلْنِیها وَ عَزَّنِی فِی الْخِطابِ قالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤالِ نَعْجَتِكَ إِلی نِعاجِهِ وَ إِنَّ كَثِیراً مِنَ الْخُلَطاءِ لَیَبْغِی بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ قَلِیلٌ ما هُمْ وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ راكِعاً وَ أَنابَ فَغَفَرْنا لَهُ ذلِكَ وَ إِنَّ لَهُ عِنْدَنا لَزُلْفی وَ حُسْنَ مَآبٍ یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناكَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوی فَیُضِلَّكَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِیدٌ بِما نَسُوا یَوْمَ الْحِسابِ «و ای رسول آیا حكایت خصومت دو فرشته به تو رسیده است كه از بالای غرفه عبادتگاه (داود (ع)) بر او وارد شدند، هنگام ورود داود سخت هراسان شد، آنان به او گفتند: مترس ما دو خصم یكدیگریم كه بر هم ستم كرده‌ایم،