معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 33

گروهی جمعیتشان از گروه دیگر بیشتر است (و كثرت دشمن را بهانه‌ای برای شكستن بیعت با پیامبر خدا می‌شمرید)» 12.

«قرطبی» در تفسیر خود «الجامع لاحكام القرآن» سوره‌های مدنی را برشمرده است و چنین می‌گوید: «از قتاده نقل شده است كه سوره‌های بقره، آل عمران، نساء، مائده، انفال، برائت، رعد، نحل، حجّ، نور، احزاب، محمد، فتح، حجرات، رحمن، حدید، مجادله، حشر، ممتحنه، صفّ، جمعه، منافقون، تغابن، طلاق (ده آیه اول) زلزال و فتح در مدینه نازل شده است و بقیه در مكّه.

چنان كه می‌بینید، وی سوره نحل را مدنی به حساب آورده است ولی كتابهای دیگری كه در دسترس ما است آن را مكّی به شمار آورده‌اند به هر حال شاید دو روایت در این زمینه رسیده باشد.

كتابت قرآن و گردآوری آن‌

اشاره

از ابتدای نزول قرآن كریم بر رسول امین (ص) حضرتش آن را حفظ می كرد، و به آن عدّه از اطرافیانش كه نیكو می‌نوشتند، فرمان به كتابت آن می‌داد؛ این افراد را «كتّاب وحی» نامیده‌اند، از جمله آنان می‌توان عبد اللّه بن مسعود، علی بن ابی طالب، و زید بن ثابت و ... را برشمرد، اینان پس از نزول وحی در محضر پیامبر (ص) جمع می‌شدند، و حضرت وحی را بر آنان املاء می‌كرد و به آنان می‌آموخت پس بسیاری از اصحاب به ویژه ملازمان و نزدیكان پیامبر (ص) آن را حفظ می‌كردند، البته ترتیب نزول قرآن همان ترتیب قرآن فعلی كه آن را می خوانیم نبوده است، بلكه این ترتیب را پیامبر (ص) به دستور خداوند بوجود آورده است، به این كه حضرت دستور می‌داد هر آیه‌ای را در جای مخصوص خود قرار دهند، و در هنگام تلفظ، معانی با نظمی خاص به دنبال یكدیگر می آمدند، و همچنین الفاظ با سرعت و با ترتیبی خاص، كنار یكدیگر قرار می گرفتند، به طوری كه گویا یك سخن است، و در یك زمان ایراد شده و پشت سر یكدیگر آمده است، و متكلم آنها را با یك نفس بدون هیچ فاصله كم یا زیاد گفته است و این از اسرار اعجاز قرآن كریم است، و شگفتی ندارد، زیرا