معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 36

بشری، شدند پس باید جریانات مربوط به قرآن را پس از درگذشت رسول اللّه (ص) پی گرفت.

جمع آوری قرآن پس از پیامبر (ص)

پیغمبر خدا (ص) در حالی به دیدار حق شتافت كه بسیاری از صحابه در حدّ تواتر، قرآن را به طور كامل به خاطر سپرده بودند، و به مكان نزول و زمان نزول و معنی آیات آگاهی پیدا كرده بودند؛ حتّی از عثمان نقل شده است كه می‌گفت: «هر گاه ده آیه از قرآن را حفظ می‌كردیم، معنایش را از پیامبر اسلام (ص) می‌پرسیدیم، و او برایمان توضیح می‌داد».

رسول خدا (ص) قرآن، این بالاترین ثروت و گرانبهاترین كالای بشری را در میان صحابه به جا گذاشت، و آنان به راست حق این امانت را ادا كردند، و به همان گونه كه آن را دریافت نموده بودند به نسلهای پس از خود تسلیم كردند، بنابر این حفاظت و نگهداری قرآن را بر حفاظت از خود ترجیح می دادند، چه این كه آنان فانی بودند، و قرآن جاوید و باقی، و میراث نبوّت و دیوان رسالت‌های الهی. از این رو، از قرآن و از كسانی كه آن را در سینه‌ها نگه می داشتند، مراقبت می‌كردند.

«عمر بن خطاب» از داستان جنگ بین مؤمنان با سابقه- كه بسیاری از آنان حافظ قرآن بودند- و «اهل ردّه» (13) در «یمامه» ناراحت شد، در این جنگ بنا به نقل قرطبی 700 نفر از مؤمنان كشته شدند، پس درباره جمع آوری و تدوین قرآن، با ابو بكر سخن گفت كه مبادا قاریان بزرگ نظیر «ابّی» و «ابن مسعود» و «زید» از دنیا بروند، این بود كه «زید بن ثابت» را فرا خواندند و او را به این امر مهمّ ترغیب نمودند، و او نیز قرآن را با زحمت فراوان جمع آوری كرد.

«بخاری» در صحیح خود از «زید بن ثابت» نقل می‌كند كه:

«ابو بكر» پس از جنگ «یمامه» مرا به نزد خویش خواند، وقتی نزد او رفتم، «عمر» آنجا حضور داشت، «ابو بكر» گفت: عمر به نزد من آمده، می‌گوید: