معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 508

سوّم: جنس و نژاد و قبیله، معیار برتری نیست، بلكه ملاك فضیلت، عمل صالحی است كه به منظور رضای خدا و سود رساندن به مردم و دفع فساد در زمین انجام می‌گیرد، و كرامت بر اساس رنگ و یا نژاد مثلا سامی یا آریایی نیست بلكه بر پایه كاری است كه برای خدمت به همنوعان باشد، تمام آیات قرآن انسانها را به رحمت و مهربانی به یكدیگر دعوت می‌كند، مثلا می‌فرماید:

یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالًا كَثِیراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَیْكُمْ رَقِیباً «ای مردم از خدایی كه شما را از یك تن آفرید، و از آن یك تن، جفت او را خلق كرد و از آن دو مردها و زنهای بسیاری پدید آورد بپرهیزید و از خدایی كه به نام وی از همدیگر تقاضا می‌كنید بترسید و از ارحام بپرهیزید كه مبادا قطع رحم كنند، همانا خدا بر شما نگهبان است.» 83

و نیز بر وحدت و یگانگی انسانها تأكید می‌كند و می‌فرماید:

كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ «مردم یك گروه بودند پس خداوند پیامبرانی برای مژده و بیم دادن به مردم فرستاد.» 84

عدالت در روابط بین المللی‌

وجود عدالت همانطور كه بین افراد لازم است، بین جوامع و دولتها نیز لازم است، به همین جهت روابط مسلمانان با دیگران بر اساس عدالت بود، غیر مسلمانان مورد ستم قرار نمی‌گرفتند و هیچ خیری از آنان دریغ نمی‌شد، چرا كه همه مردم، نسبت به خدا یكسانند.

بسیاری از دولتها- حتّی آنها كه در عهد نزول قرآن بهره‌ای از تمدّن داشتند مانند ایران و رومانی و یونان- برای غیر هموطنان خود هیچ نوع حقّی قائل نبودند و دیگران را وحشی و بیگانه می‌شمردند، حتّی بنی اسرائیلیها كه در سایه حكومت رومانی می‌زیستند، رومانی به حساب نمی‌آمدند و از مزایای ملیّت آن بهره نمی‌بردند، زیرا چنین تبلیغ شده بود كه رومانی بودن شرافتی است