معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 510

قومش را در ظلم و ستم یاری كند.

ما در این باره به هنگام بیان روابط بین المللی از نظر قرآن، بحث خواهیم كرد، و این جا مختصرا می‌گوییم كه: قوانین قرآن دو قسم است، امور عبادی، و امور اقتصادی و اجتماعی و اساس روابط اقتصادی و اجتماعی عدالت است.

احكام فقهی در قرآن‌

الف: عبادات‌

همان طور كه پیش از این اشاره كردیم، قرآن كریم دستورات عبادی را به طور اجمال بیان كرده و به تفصیل آن نپرداخته است، مثلا در آیاتی فرمان به اقامه نماز داده و هدف و حكمت آن را- كه اصلاح نفوس و پاكیزگی دلها و تربیت وجدان باشد- خاطر نشان ساخته است، چنان كه می‌فرماید:

إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ «نماز انسان را از كارهای بد و زشت باز می‌دارد.» 88

و درباره وجوب نماز و وضو و غسل می‌فرماید:

یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَیْدِیَكُمْ إِلَی الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَی الْكَعْبَیْنِ وَ إِنْ كُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ كُنْتُمْ مَرْضی أَوْ عَلی سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً «ای مؤمنان چون خواهید به نماز ایستید، پس رویها و دستهایتان را تا مرفق بشویید و به سرهای خود و پاهایتان تا كعبین (استخوان و بلندی آخر پشت پا) مسح كنید و اگر جنب باشید، غسل كنید، و اگر ناخوش باشید (و آب برایتان ضرر داشته باشد) یا در سفر باشید با هر كدام از شما كه تخلّی یا با زن خود معاشرت كرده باشد و در هر صورت آب پیدا نكنید، پس بر خاك پاك و زمین پاكیزه تیمم كنید.» 89

و در جای دیگر با تأكید فرمان به نماز داده و فرموده است:

حافِظُوا عَلَی الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطی وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِینَ