معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 53

كه نزد او امانت بود و برای مصحف عثمان الگو، در موعد مقرّر به وی باز گرداند.

اما وقتی عثمان از دنیا رفت «عبد اللّه بن عمر» دستور داد كه آن مصحف را نیز بسوزانند. در روایت دیگری آمده است كه: حفصه در دوران خلافت معاویه از دنیا رفت، و والی مدینه «مروان بن حكم» مصحف او را سوزاند.

به هر حال، این عثمان بود كه دستور داده بود كه پس از درگذشت حفصه، مصحف او را بسوزانند.

در این جا جای این پرسش است كه اگر عثمان مصاحف دیگر را به خاطر این كه سبب فتنه بوده است و در آن لهجه‌هایی غیر از لهجه قریش دیده می‌شد، سوزاند؛ پس چرا بر آن شد كه مصحفی كه نزد حفصه بود، سوزانده شود، با این كه آن را راهنما و میزان برای مصحف خویش و سایر نسخه‌هایی كه به دستور او نوشته می‌شد، قرار داده بود؟

پاسخ این است كه: چون «حفصه» به آن مصحف علاقمند بود و می‌خواست نزد او بماند و عثمان نمی‌خواست او را ناراحت كند، لذا آن را به وی برگرداند، و لكن از طرفی می‌ترسید كه مصحف حفصه به دست نااهلان بیفتد و در آن محو و اثباتی صورت پذیرد و ادّعای تحریف در مصحف عثمان شده و به محاكمه كشیده شود، و طبیعة مصحف حفصه صلاحیت این كار را داشت، از این رو عثمان دستور داد كه پس از درگذشت حفصه، آن مصحف را بسوزانند، و اگر در زمان حیاتش این كار را نكرد به خاطر احترام به او بود، بنابر این هم نسبت به قرآن جانب احتیاط را گرفت و هم حفصه را نیازرد.

ترتیب آیات و سوره‌ها

دانشمندان همگی بر این مطلب اتفاق دارند كه آیات قرآن به دستور الهی مرتّب شده است بدین گونه كه هرگاه آیه‌ای نازل می‌شد، رسول اللّه (ص) به كاتب و صحابه‌اش دستور می‌داد كه آن را در فلان جا از فلان سوره قرار دهند، و با این كار آن آیه به سرعت با آیات دیگر تركیب و تنظیم می‌شد، كه این