معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 61

و چون اساتید قراءت از صحابه، در حال انقراض بودند، تابعین عهده‌دار این مسؤولیت بزرگ شدند و حق مطلب را ادا كردند، و ظاهر این است كه استاد قرآن آن را به قراءتهای گوناگون بر طالب قرآن می‌خواند، تا او هر قراءتی را كه برایش آسانتر است با دقّت و درستی، انتخاب كند، بنابر این صحابه و بزرگان تابعین قرآن را به همه وجوه قراءتها، می‌خواندند، امّا طالب قرآن هر كدام را كه زبانش بدان روانتر بود، انتخاب می‌كرد.

پس از دوره صحابه و تابعین، گروهی از مسلمانان پاك، جانشین آنان شدند كه هر كدامشان تنها در خصوص یكی از قراءتها تخصص و مهارت پیدا كردند، زیرا وقتی كه حفظ و مهارت در همه قراءتها از عهده صحابه و بزرگان تابعین برنیاید، چگونه آنان توانایی چنین كاری را خواهند داشت، چه این كه به طور طبیعی و به تدریج عربها از برداشتن این بار سنگین شانه خالی می‌كردند، از اینرو هر كدام از قرّاء فاضل از طبقه پایین‌تر تابعین، و تابعین آنان از یك قراءت خاصّ استفاده كردند. تا به آسانی بتواند آن را تلفظ كنند و آنان آن قراءتها را به طور متواتر نقل می‌كردند و افراد از گوشه و كنار به حضور آنان می‌آمدند و قراءتی را كه هر كدام از قرّاء می‌خواندند، فرا می‌گرفتند.

در میان این گروه كه جانشین صحابه و تابعین آنها در قراءت قرآن بودند، هفت نفر به شهرت خاصی رسیدند، كه پس از «ائمه قرّاء» قرار گرفتند.

آنان عبارت بودند از: 1- «عبد اللّه بن عامر» متوّفای سال 118 ه. ق.

2- «عبد اللّه بن كثیر» متوفّای سال 120 ه. ق. 3- «عاصم بن مهدله اسدی» متوفّای سال 128 ه. ق. 4- «ابو عمرو بن علاء شیخ الرّواة» متوفّای سال 154 ه. ق. 5- «حمزة بن حبیب زیات عجلی» متوفّای سال 156 ه. ق. 6-

«نافع بن نعیم» متوفّای سال 169 ه. ق. 7- «علی بن حمزه كسائی» امام الكوفیین متوفای سال 159 ه. ق.

قراءتهای این هفت نفر مورد اتفاق و در حدّ اجماع است و هر كدام دارای سند و طریق متصّل و متواترند، كه در علم قراءتها محفوظ است، و همه مسلمین بر تواتر آن اتّفاق دارند.