معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 616

و تذكّر می‌دهد كه در برابر این موهبتهای مادّی و معنوی و تمام نیروهایی كه خداوند برای انسان آفریده است، از او خواسته كه خدا گونه زندگی كند.

وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ أَوْ تَقُولُوا إِنَّما أَشْرَكَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ وَ كُنَّا ذُرِّیَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَ فَتُهْلِكُنا بِما فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ «و پروردگار تو از پشت بنی آدم فرزندانشان را بیرون آورد و آنان را بر خودشان گواه گرفت و پرسید: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، گواهی می‌دهیم. تا در روز قیامت نگویید كه ما از آن بی‌خبر بودیم. یا نگویید كه پدران ما پیش از این مشرك بودند و ما نسلی بودیم بعد از آنها و آیا به سبب كاری كه گمراهان كرده بودند ما را به هلاكت می‌رسانی؟» 258 و به این ترتیب خداوند سبحان بیان می‌دارد كه این موهبتها كه او در انسان پدید آورده، پیمانی است بین او و پروردگارش، پس اگر به ندای فطرت پاسخ مثبت دهد، به اوج كمال می‌رسد و اگر با آن مخالفت كند و از شیطان پیروی نماید سقوط می‌كند. از اینرو خداوند به دنبال آیات گذشته می‌فرماید:

وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ الَّذِی آتَیْناهُ آیاتِنا فَانْسَلَخَ مِنْها فَأَتْبَعَهُ الشَّیْطانُ فَكانَ مِنَ الْغاوِینَ وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَی الْأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ یَلْهَثْ ذلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیاتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُونَ ساءَ مَثَلًا الْقَوْمُ الَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیاتِنا وَ أَنْفُسَهُمْ كانُوا یَظْلِمُونَ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِی وَ مَنْ یُضْلِلْ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ «خبر آن مرد (بلعم باعورا) را برایشان بخوان كه آیات خویش را به او عطا كرده بودیم و او از آن علم، عاری گشت و شیطان در پی‌اش افتاد و در زمره گمراهان درآمد. اگر خواسته بودیم به سبب آن علم كه به او داده بودیم به آسمانش می‌بردیم، ولی او در زمین ماند و از پی هوای خویش رفت، مثل او چون مثل آن سگ است كه اگر به او حمله كنی زبان از دهان بیرون آرد و اگر رهایش كنی باز هم زبان از دهان بیرون آرد. مثل آنان كه آیات را دروغ