معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 64

«هیچ كدام از قراءتها بدون قرائت شاذ نیستند، حتی قرائتهای سبع كه در آنها نیز قراءت شاذ به چشم می‌خورد».

باید این قراءت را با دو قراءتی كه در یكی «واو» زیاد شده و گفته‌اند مطابق با مصحف شام است و در دیگری «من» اضافه شده، و گفته‌اند موافق با مصحف مكّه است، مقایسه كرد.

فایده تعدّد قراءتها

چنانكه قبلا خاطر نشان ساختیم قراءتها عبارتند از ترتیل و تلاوت قرآن كه خداوند آن را به زبان پیامبرش به ما آموخته است، زیرا خداوند ترتیل را به او تعلیم داده، و آن را به خود نسبت داده و فرموده است «وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِیلًا» 30 آیات خود را بر تو مرتب به ترتیبی روشن فرستادیم. و پیامبر (ص) و پیروانش را نیز به این ترتیب فرمان داده است وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا 31 و به تلاوت آیات قرآن با توّجه كامل مشغول باش، بنابر این قراءتهایی كه قرآن بر طبق آنها نازل شده است انواع و اقسام همین ترتیل است، و همان گونه كه ذات حق معانی قرآن را از استفهام به تقریر و از استنكار و توبیخ به تهذیب و تأدیب باز گردانیده است، و همانطور كه آیات خود را به صورتهای مختلف بیان كرده و فرموده است:

وَ كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ وَ لِیَقُولُوا دَرَسْتَ وَ لِنُبَیِّنَهُ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ «و این چنین آیات را در شكلهای گوناگون بیان می‌داریم بگذار كه آنها بگویند تو درس خوانده‌ای، هدف ما این است كه آن را برای كسانی كه آگاهی دارند روشن سازیم» 32 همچنین تلاوت و ترتیل آن را به صورتهای گوناگون باز گردانیده است، به طوری كه ترتیل در هماهنگی صوت و یكنواختی نطق به چشم می‌خورد، و تنوع این هماهنگی از ارتفاع و مدّ طویل گرفته تا خفض و مدّ قصیر، شبیه به هماهنگی در موسیقی است، گر چه بالاتر از آن است، زیرا ساخته دست بشر نیست، و این تنوع و گوناگونی خواننده قرآن را در مرحله‌ای قرار می‌دهد كه گویا آن را با عظمتش و شكوه بیانش و دقت معانی‌اش چون سرودی