معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 661

امّا وقتی یهود و نصاری در اسلام وارد شدند و در میان مسلمانان داستانها و افسانه‌های خود را منتشر كردند، عدّه‌ای از مسلمانان در نقل داستان به قرآن و سنت پیامبر (ص) بسنده نكردند و این مسأله در اواخر دوران خلفای راشدین پیدا شد، و صحابه از آن چشم پوشی نكردند و به آن راضی نبودند، زیرا چه بسا باعث نشر افسانه‌های غیر واقعی و تحریف معانی قرآن می‌شد.

در اواخر دوران صحابه گروهی از تابعین پیدا شدند كه آنان را (قصّاص) (داستانسرا) می‌نامیدند، وقتی كه علی (ع) به خلافت رسید آنان را از مسجد كوفه بیرون كرد و آنها در عراق پراكنده شده بودند و آن حضرت آنان را از داستانسرایی باز می‌داشت مگر آن كه بر طبق قرآن و سنّت پیامبر (ص) باشد.

روایت شده است كه روزی آن حضرت داخل مسجد شد و تمام این افراد را بیرون كرد، بعد در برابر «حسن بصری» ایستاد و دید كه او از داستانهای قرآن و دعوتهای آن به هدایت پا فرا نمی‌نهد.

یكی از موضوعاتی كه از صحابه به جای مانده است، سخن درباره مسایل هستی است كه در قرآن وجود دارد و روایاتی كه آنها را نقل كرده‌اند آنها را تفسیر آیات هستی به شمار آورده‌اند.

به نظر ما چنین تفسیری اگر مطابق صریح كلام خدا یا سنّت قطعی پیامبر (ص) باشد، معتبر است، و در غیر این صورت اگر با نظریات علمی قطعی مخالف باشد، مردود است.

تابعین و «اسرائیلیات» (مطالب نقل شده از یهودیان و منابع یهودی)

تابعین شاگردان صحابه‌اند كه گفتارشان را در تفسیر برای افراد پس از خود نقل كرده‌اند، و آنچه كه از ایشان از صحابه درباره احكام فقهی روایت شده، نزد اكثر فقها مقبول و معتبر است همان طور كه قبلا به آن اشاره كردیم امّا اگر آنان در این زمینه به رأی خود قرآن را تفسیر كنند، بجز «احمد بن حنبل» و برخی از مالكیها، بقیه قول آنان را به خودی خود حجّت و معتبر