معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی صفحه 688

إِلی ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَی اللَّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ «خدا بهترین سخن را نازل كرده است، كتابی است كه آیاتش همه با هم مشابه است و از تلاوت آن كسانی كه از پروردگارشان می‌ترسند، خوف بر اندام افتد، و سپس تن و جانشان به یاد خدا بیارامد، این راه خداست كه هر كه را بخواهد بدان راهنمایی كند، و هر كه را خداوند گمراه كند او را هیچ راهنمایی نخواهد بود.» 12

آیات مذكور پرتوی از قرآن كریم است و بیانگر آن است كه قرآن شعر برای آوازه خوانی و نغمه سرایی مانند آهنگهای عجمها در گذشته و حال نیست، بلكه كتاب هدایت و پند و عبرت و تهذیب نفوس است، و هر نوع غنا، انسان را از یاد خدا و مقاصد او باز می‌دارد و با سرگرم شدن نفس، از درك كردن معانی قرآن محروم می‌شود.

و به این ترتیب ما از واقعیتی ثابت و پایدار تجاوز نمی‌كنیم و آن پیروی پیشینیان در تلاوت قرآن است كه اصل آن به فرستنده قرآن كریم می‌رسد، كه خود آن را حجّت و دلیل و معجزه قرار داده و فرموده است:

قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً «اگر جنّ و انس دست به دست یكدیگر دهند و بخواهند مانند قرآن بیاورند نخواهند توانست». 13

پس هر مخالفتی با روش آنان در تلاوت، مخالفت دستور خداوند است كه فرمود:

وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا «قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.» 14

بررسی روایات‌

لكن روایاتی از حضرت رسول (ص) رسیده است كه از ظاهرش جواز خواندن قرآن با غنا و طرب استفاده شده است، امّا پس از مطالب گذشته باید بگوییم كه نسبت دادن آنها به پیامبر (ص) صحیح نیست، البتّه این در صورتی