معاویه از دیدگاه امام علی علیه السلام( شخصیت و عملکرد) صفحه 188

1- تتمهْ المنتهی، قمی، شیخ عباس، چاپ دوم، تهران، ص19.

5- سرانجام در سایه همین سیاست شیطانی، امام علیه السلام قربانی توطئه خوارج شد و در محراب عبادت به شهادت رسید.((1))

عوامل پیروزی معاویه

اشاره

معاویه می گفت: چهار عامل موجب پیروزی من بر علی[ علیه السلام ] شد:

1- من همواره سرّ خود را کتمان می کردم، اما او راز خود را آشکار می کرد؛

2- من در میان قریش از او محبوب تر بودم و آنها به من بیشتر از او، علاقه داشتند؛

3- علی[ علیه السلام ] با اصحاب جمل در آویخت و من

همچنان ساکت ماندم و گفتم: اگر آنان بر علی[ علیه السلام ] پیروز شدند، کار من بر آنها آسان تر است! و اگر علی[ علیه السلام ] پیروز شد و آنها را کشت، جبهه مخالفان و ناراضیان او فشرده تر شده حیثیت او، رو به کاهش خواهد گذاشت؛

4- از همه مهم تر اینکه من لشکری مطیع از شامیان داشتم اما سروکار علی[ علیه السلام ] با عراقیان سرکش و متمرّد بود.((2))

موارد فوق عواملی بود که خود معاویه به آن اعتراف داشت اما باید دید که دیگر عوامل پیروزی معاویه چه بوده است؟

در ذیل به مهم ترین عوامل پیروزی معاویه اشاره میکنیم: