دوستی صفحه 25

10 - راهی برای بازگشت

گاهی میان دوستان، اختلاف و ناسازگاری پیش می آید و از هم جدا می شوند و قطع رابطه می کنند، چه بسا براساس توهّمات بی اساس، یا امور جزئی و کم اهمیّت، یا سمپاشی و سخن چینی دیگران، امّا پس از مدتی به اشتباه خود پی می برند و بر قطع دوستی پشیمان می شوند، امّا راهی برای بازگشت نمی یابند.

حضرت علی علیه السلام توصیه می فرماید که هنگام قهر کردن یا ترک رابطه و دوستی، همه پلها را خراب نکنید، تا امکان وصل

مجدّد باشد و او زمینه آشتی و دوستی مجدّد را فراهم ببیند:

«وَاِنْ اَرَدْتَ قَطیعهَ أخیکَ، فَاسْتَبْقِ لَهُ مِنْ نَفْسِکَ بَقیّهً یَرجِعُ اِلَیها اِنْ بَدا لَهُ ذلِکَ یَوْماًما.»(1)

هرگاه خواستی با دوستت قطع رابطه کنی، از سوی خود برای او راهی برای بازگشت نگه دار، که اگر روزی خواست به عالم دوستی با تو برگردد، بتواند.

11 - معاشرت مردمی

چه با دوستان چه با عموم مردم، باید چنان زیست و چنان رفتار کرد که در دلشان جا پیدا کرد، به نحوی که بر زیستن ما علاقه مند و در فقدانِ ما اندوهگین باشند، نه آنکه از زندگی ما به ستوه آیند و مرگ ما، مایه شادی و آسودگی شان شود. این هنرِ «مردمی زیستن» و نفوذ در دلها در کلام حضرت امیر علیه السلام این گونه آمده است:

«خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَهً اِنْ مِتُّمْ مَعَها بَکَوْا عَلیکم وَاِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا اِلَیکم».(2)