- یادداشت مترجم 1
- اشاره 5
- خطر تهدید کننده حکومت اسلامی 7
- فتنه ستیزی 9
- اشاره 13
- جهاد در کنار رسول خدا 14
- اعتماد پیامبر به علی 17
- خیر اندیشی و کمک فکری به جانشینان پیامبر 19
- اجتهاد و داوری 23
- اشاره 25
- پدیده و آثار حاکمیت بنی امیه 25
- راهی ناسازگار با دین 29
- تناسب ابزار مقابله با شرایط 33
- عزل کارگزاران خلیفه سوم و گزینش کسانی دیگر 34
- اشاره 39
- شرایط و موضع گیری هایی که ابعاد تجربه امام علیه السلام را در حکومت تعیین می نمود 42
- پدیده های نو سیاسی، اجتماعی و اقتصادی 44
- ظهور دوباره عصبیت های قومی 46
- کژی و فساد 50
- شرایط رسیدن به حکومت ؛ عوامل و پی آمدها 57
- چالشهای بزرگ 62
- رویارویی های برخاسته از مواضع امام و نتایج آن 70
- نفی تبعیض قبیله ای در گزینش حاکمان 73
- لغو اصل تبعیض در توزیع بیت المال 77
- جنگهای تحمیلی (ناخواسته) 80
- واقعه جمل 83
- نبرد صفین 86
- جنگ با خوارج 93
- پندهای ناشنیده 97
- داوری تاریخ 106
- موضع او نسبت به بیت المال 109
- قیام عمر بن عبدالعزیز علیه حکومت اموی 109
- قیام یزید بن ولید علیه بنی امیه (127 ه) 117
- چکیده 120
- تغییر کارگزاران در روزگار عثمان 121
- نشانه های خیزش علیه نظام 122
- سخنان پنهان، اعتراضها و قیام 123
- خود ترجیحی و دست اندازی های بنی امیه 125
- محو اندیشه اسلامی 125
- رویارویی 127
- کُنش نو 128
- خودداری از راضی نمودن مخالفان 129
- اشاره 132
- دموکراسی اسلامی در تجربه امام علیه السلام 133
- مشارکت مردم در حکومت 135
- میزان مشارکت مردمی در انتخاب خلیفه 135
- مشارکت از گذر نظارت پیوسته بر رفتارهای حکومت 138
- مشارکت مردمی در انتخاب کارگزاران و تعریف وظایف و اختیارات 140
- ایستادگی در برابر مرزشکنی حکومت 144
- محدود کردن اختیارات 145
- ابزار ایستادگی در برابر مرزشکنی و تکلیف دینی 151
- اشاره 156
- در هم تنیدگی تکثّرگرایی سیاسی و دینی 156
- حقوق مخالفان سیاسی 158
- حمایت کامل و تنبیه مناسب 160
- گفتگوی آزاد و حقوق یکسان 161
- قضاوت منصفانه و اصولگرایی در سنجش رفتار مخالفان و احترام به حقوق ایشان 162
- تکثّرگراییِ سیاسی در پرتو آزادی اندیشه 164
- برخورد امام با مخالفان حکومت در هنگام قیام مسلّحانه و به نام دین 166
- اشاره 173
- حق مالکیت فردی 176
- آزادی فردی 180
- دیگر حقوق 185
- اشاره 188
- حکومت علی علیه السلام و اصل مساوات 189
- نمودهای پیاده نمودن اصل مساوات 190
- مساوات در دَهِش 193
- فراگیری مفهوم و نمونه ها 196
- اشاره 199
- راه های تصرف در ثروت عمومی در روزگار عثمان 199
- مساوات در بخشش 204
- راه های تصرف در ثروت عمومی (بیت المال) در زمان امام علی علیه السلام 204
- جمع آوری بیت المال / مالیات 207
- اشاره 210
- پیدایش اندیشه سازمان و حکومت سازمانی در عصر حاضر 210
- نمودهای حکومت سازمان ها در روزگار امام علیه السلام 211
- فروپاشی سازمان های حکومت در روزگار سومین خلیفه 213
- موضع امام نسبت به بنیان ها (سازمان ها) 216
- مشروعیت در برخورد با اصول 218
- نقش حکومت نهادها در پیشگیری از مرزشکنی حکومت 220
- اشاره 224
- حاکمیت و ضرورت برخوردی قانونی با مردم 225
- اطاعت آگاهانه مردم از حکومت 228
- برتری قانون بر خواست حاکمان و حکومت 232
- منافع همگانی 234
- اشاره 237
- نظارت همگانی 238
- نظارت قضایی 240
- نظارت سازمانی 241
- اشاره 246
- شیوه حکومت امام در دادگری و مساوات 248
- کثرت گرایی دینی و سیاسی 249
- حقوق سیاسی 252
- حاکمیت قانون 253
یادداشت مترجم
اکنون سال ها از شروع ترجمه کتاب الامام علیّ بن ابی طالب و تجربه الحکم اثر دکتر حسن الزین نویسنده معاصر لبنانی می گذرد.
سال 1381 بود که برای بهره مندی از توفیق ابراز عشق و ارادت به ساحت مقدس مولی الموحدین علی علیه السلام اثر یاد شده را پس از بررسی ها و مشورت های لازم
برگزیدم. نگاهی گذرا به کتاب نشان می داد دل مشغولی اصلی نویسنده بیان حقیقتی از حقایق وجودی امام علیه السلام در عرصه حقوق و آزادی های انسان است؛ موضوعی تازه و همسو با نیازهای روز می نمود، که در عصر ما سخن از دموکراسی، حقوق بشر، آزادی و مانند آن بیشتر از هر زمانی در گذشته شنیده می شود تا آنجا که برقراری آن، موجه ترین دلیل برای قدرت هایی در حمله و تجاوز به خاک دیگر کشورها است و عجیب تر آن که انبوهی از جوانان و نوجوانان ما، بی خبر از میراث گران قدرشان فریب این تبلیغات را خورده، این مدعیان را دلسوزان بشر می دانند!
فراموش نمی کنم در آذر سال 1383 در حالی که کار ترجمه به پایان خود نزدیک می شد فرصت دیدار با نویسنده دانشور و گرامی کتاب در بیروت فراهم آمد. نخست ایشان را از گزینش اثرشان برای ترجمه باخبر کردم و نوید دادم که چیزی به فرجام نمانده و ایشان با بزرگواری، موافقت خود را به صورت رسمی اظهار داشتند. دیگر آن که با پرسش هایی فراوان علّت علاقه مندی ایشان به پرداخت موضوع را جویا شدم. استاد که تحصیلات خود را در رشته تاریخ حقوق در فرانسه به پایان برده، در آن زمان با بیش از هفتاد و پنج سال سن، دوران بازنشستگی خود را می گذراند با بیانی خاص گفت: امروز دنیا کمال و رستگاری خود را در برقراری